Η παιωνία η κοράλλινος, γνωστή επίσης και µε τα ονόματα πηγουνιά, αλουπόχορτο, αρκοψατζιή και τριαντάφυλλο των λιβαδιών, ανήκει στην οκογένεια των Παιωνίδων.

Είναι φυτό µε πολυετές κοντό ρίζωμα και κονδυλώματα. Τα φύλλα του είναι έμμισχα, 3-7 πτερόσχιδα µε προµήκη ελλειπτικά φυλλάρια.

Τα άνθη του βρίσκονται σε μακρύ κοινό µίσχο μονήρη ή σε µικρές οµάδες και είναι ρόδινα, μεγάλα µε 5-6 ωοειδή πέταλα. Ο καρπός του είναι τριχωτό καρπίδιο, που περιβάλλει τους σκουρόχρωµους στρογγύλους σπόρους του.

Ανθίζει κατά τους µήνες Απρίλη και Μάη και το βρίσκουμε στα κωνοφόρα δάση του Τροόδους. Είναι κοινό στον Πρόδρομο και Πολύστιπο, αραιά το βρίσκουμε και στην πλατεία Τροόδους.

Στην Κύπρο έχει μεταφερθεί από τους Μεδιανούς μοναχούς, που γνωρίζοντας τη χρησιμότητα του σαν βότανο, το έφεραν για φαρμακευτικούς σκοπούς, µε τα χρόνια όµως ξαπλώθηκε και το βρίσκουμε να φυτρώνει άγριο, στις περιοχές αυτές που οι εδαφολογικές και κλιματολογικές συνθήκες ευνοούν την ανάπτυξη του.

Το φυτό είναι γνωστό για τις θεραπευτικές του ιδιότητες από τα πανάρχαια χρόνια. Ο Όμηρος αναφέρει ότι ο Παίων, γιατρός των θεών του Ολύμπου, χρησιμοποίησε το φυτό αυτό για να θεραπεύσει τον Πλούτο.

Ο Θεόφραστος αναφέρει ότι δεν πρέπει να ξεριζώνεις παιώνια στο δάσος την ηµέρα, γιατί το πουλί δρυοκολάπτης θα σου ξεριζώσει τα μάτια. Η παιώνια είναι συνδεδεμένη και µε άλλες λαϊκές προκαταλήψεις και δυσειδαιµονίες.

Πίστευαν ότι η ρίζα της, αν ξεριζωθεί νύχτα µε αστροφεγγιά από άτοµο αγνό, γίνεται ένα φυλακτό ή χαϊμαλί και όσοι το έχουν πάνω τους δεν αρρωσταίνουν, ακόµη δε ότι απομακρύνει κάθε βασκανιά από πάνω τους.

Οι ρίζες και οι σπόροι περιέχουν ένα αλκαλοειδές, την περεγρίνη, παιωνόλη, άμυλλο, οργανικά οξέα και άλλα συστατικά που δεν έχουν πλήρως αναλυθεί. Τα άνθη της περιέχουν ένα ανθοκυανικό γλυκοσίδιο την παιωνίνη και χρωστικές ουσίες.

Έχει αντισπασμωδικές και παυσίπονες ιδιότητες, τονώνει τους μυς της μήτρας, τονώνει τη διαδικασία της πήξης του αίµατος και την περισταλτική κίνηση των εντέρων.

Οι ρίζες και τα άνθη της χρησιμοποιούνται από τη λαϊκή ιατρική σε περιπτώσεις υδρωπικίας, ποδάγρας, ρευματισμούς και για πέτρες στα νεφρά, γιατί διευκολύνουν την απόρριψη τους.

Επιδρά τονωτικά και ηρεµιστικά στο κεντρικό νευρικό σύστηµα και συστήνεται σε περιπτώσεις επιληψίας, υστερίας και σε σπασμούς.

Σε µικρές δόσεις χρησιµοποιείται σαν εμμηναγωγό και για τη θεραπεία των αιμορροΐδων, αλλά σε µεγάλες δόσεις προκαλεί αιµορραγίες. Παλιά χρησιμοποιόταν και σαν εκτρωτικό, όμως µε πολλούς θανάτους από ακατάσχετες αιµορραγίες.

Γι’αυτό και πρέπει να ακολουθούμε πιστά τις οδηγίες χρήσης του. Οι σπόροι της που είναι άοσµοι, αλλά µε ελαφρά γεύση, χρησιμοποιούνται σαν καθαρτικό µέσο.

Δοσολογία: 20 σταγόνες σε μισό ποτήρι νερό, πρωί, μεσημέρι και βράδυ.

*  Σε µικρές δόσεις χρησιμοποιείται σαν εμμηναγωγό και για τη θεραπεία των αιμορροΐδων, αλλά σε µεγάλες δόσεις προκαλεί αιµορραγίες.

Γι’αυτό και πρέπει να ακολουθούμε πιστά τις οδηγίες χρήσης του.

Σημείωση:

Όλα τα σκευάσματα βοτάνων μπορούν να αποθηκευτούν αποτελεσματικά σε δροσερό, ξηρό και σκοτεινό μέρος, για παράδειγμα μέσα σε ένα ντουλάπι κουζίνας.

Θα πρέπει πάντοτε να ελέγχουμε την ένδειξη ημερομηνίας που ορίζετε από τον κατασκευαστή και η οποία δηλώνει το διάστημα που μπορούμε να τα αξιοποιήσουμε.

*  Προειδοποιήσεις:

Η παραπάνω περιγραφή του φυτού, δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση συνταγή.

Η πληροφορίες που αναφέρονται έχουν αντληθεί από ακαδημαϊκά βιβλία, έρευνες, άρθρα και αναφορές καταξιωμένων βοτανολόγων.

Για τον άνθρωπο κάθε ουσία δυνητικώς μπορεί να έχει ανεπιθύμητο αποτέλεσμα, καθώς αυτό προέρχεται ανάλογα από την ποσότητα της ουσίας που θα μπει στον οργανισμό, και από τη δυνατότητα αυτού να την απομονώσει ή να την αποβάλλει μετά από κάποια επεξεργασία.

Θεωρείτε απαραίτητη η συμβουλή ειδικού πριν από την χρήση του φυτού, καθώς επίσης δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται ως υποκατάστατο μιας ισορροπημένης δίαιτας.

Συμβουλευτείτε τον γιατρό σας αν είστε έγκυος, θηλάζετε, βρίσκεστε υπό φαρμακευτική αγωγή ή αντιμετωπίζετε προβλήματα υγείας. Να φυλάσσεται μακριά από τα μικρά παιδιά.