• Πρόλογος από τον Α. Βασιλείου - Πρόεδρο Παγκύπριου Ιατρικού Συλλόγου.
• Εισαγωγή.
• Τα φαρμακευτικά φυτά δια μέσου των αιώνων.
• Φυτοθεραπεία.
• Βότανα - Φαρμακευτικά φυτά.
• Λαϊκή ιατρική στην Κύπρο.
• Αντί προλόγου.
• Τα φαρμακευτικά φυτά της Κύπρου - Ιδιότητες – Συνταγές.
• Βιβλιογραφία.
• Ευρετήριο λατινικών ονομασιών των φαρμακευτικών φυτών.
• Ευρετήριο ελληνικών και κυπριακών ονομασιών των φαρμακευτικών φυτών.
• Ευρετήριο ιδιοτήτων των φαρμακευτικών φυτών.
• Κατάλογος βιολογικών συστατικών των φαρμακευτικό φυτών.

ΚΥΡΙΑΚΗ ΖΑΝΕΤΤΟΥ - ΠΑΝΤΕΛΗ

Είναι γεγονός ότι η γενεά του δεύτερου παγκοσμίου πολέμου, έχει μεγαλώσει µε εµπειρίες γύρῳ από τα φαρμακευτικά φυτά, ακόµη και για τη λαϊκή ιατρική, που την κάνει να αντιμετωπίζει το κεφάλαιο αυτό µε σεβασμό.

Από προσωπική πείρα μπορώ να πω ότι και οι ιατροί της περιόδου αυτής, αντιμετώπιζαν µε τον ίδιο φακό τη λαϊκή ιατρική και πολλές φορές κατέφευγαν στη βοήθεια της, στην προσπάθειά τους να βοηθήσουν τα άτομα που υπέφεραν, γιατί γνώριζαν την αποτελεσματική βοήθεια που μπορούσε να προσφέρει σ’αυτά η λαϊκή ιατρική.

Με την πάροδο του χρόνου και τον εκσυγχρονισμό της κοινωνίας όλα άλλαξαν, σε σηµείο, που ως πρότινος, οτιδήποτε φαινόταν να έχει σχέσει µε τη λαϊκή ιατρική να αντιμετωπίζεται αρνητικά αν όχι και χλευαστικά από την πλειοψηφία των ανθρώπων.

Δεν έλειπαν βέβαια και εκείνοι που στην απόγνωσή τους, κατέφευγαν στις υπηρεσίες των εν ζωή ακόµη λαϊκών θεραπευτών για βοήθεια. Όμως οι µεταπολεμικές γενεές µεγάλωναν µε πλήρη άγνοια όχι µόνο για τη λαϊκή ιατρική, αλλά και για ζητήματα υγιεινής διατροφής, βλέπετε η καταναλωτική κοινωνία µας φρόντιζε να τους µορφώσει δεόντως.

Τα επακόλουθα της άγνοιας τους αυτής δεν άργησαν να έχουν τα δυσάρεστα αποτελέσµατα τους, κάπου ελαφρότερα και κάπου σοβαρότερα.

Είναι ενθαρρυντικό ότι τα τελευταία χρόνια, κύρια το θέµα της υγιεινής διατροφής άρχισε να απασχολεί και να προβληματίζει ολοένα και περισσότερο κόσµο και το σπουδαιότερο άτοµα νεαρής ηλικίας.

Συνάµα και άτοµα μεγαλύτερης ηλικίας µε χρόνια προβλήματα υγιείας, τα περισσότερα προϊόν της σύγχρονης καταναλωτικής κοινωνίας, στρέφονται προς την ανώδυνη αλλά αποτελεσματική θεραπεία µε φαρμακευτικά φυτά.

Όντας σε ένα επάγγελμα, που έχω τη δυνατότητα έμπρακτα να βλέπω τα αποτελέσµατα των προσπαθειών αυτών µε τα φαρμακευτικά φυτά και ανήκοντας στη γενεά που όχι µόνο αντιμετωπίζει µε σεβασμό τη λαϊκή ιατρική αλλά και άτοµο που είχε τη δυνατότητα να ζήσει από κοντά θεραπείες µε συνδυασμό λαϊκής ιατρικής και ορθόδοξης ιατρικής, από χρόνια τώρα έχω καταπιαστεί να καταγράφω όχι µόνο τα αποτελέσµατα των θεραπειών αυτών, αλλά και τις συνταγές της λαϊκής ιατρικής στον τόπο µας.

Θά’θελα να σημειώσω ότι στα χρόνια αυτά που ασχολούμαι µε τα αποτελέσµατα των θεραπειών µε βότανα, πραγματικά έχω παρακολουθήσει το τι µπορεί να µας προσφέρει η φύση απλόχερα, παρ’ όλη τη δική µας δυσπιστία προς αυτήν.

Αναφέρω µερικά εντυπωσιακά παραδείγματα από φυτά παραγνωρισµένα που στο άκουσμα τους οι περισσότερο αντιδρούν µε γκριµάτσες.

Η τσουκνίθα, το αποκρουστικό για πολλούς αυτό αγριόχορτο, µε τρία ποτήρια έγχυμα της την ηµέρα για µία εβδομάδα µπορεί να ανεβάσει το σίδηρο στο αίµα µε 50 µγ.

Το ροζµαρί, που για πολλούς είναι ταυτόσηµο µε τους νεκρούς και δεν μπορούν να ανεχθούν τη μυρωδιά του, µε ένα τσάι από αυτό (σε έγχυμα) ανεβάζει την πίεση στο αίμα και εξαλείφει τα συμπτώματα γενικής ατονίας που συνοδεύουν τη χαμηλή πίεση αίματος.

Λίγο τσάι αφέψημα από άνθη ροδιάς είναι αποτελεσματικό σε διάρροιες σοβαρής µορφής για όλες τις ηλικίες.

Το αφέψημα του μαϊντανού είναι διουρητικό σε δύσκολες περιπτώσεις, ακόµη και σε περιπτώσεις νεφρικής ανεπάρκειας. Το αφέψημα αυτό µπορεί να επιδράσει καταλυτικά σε θεραπείες µε διουρητικά και όταν ο οργανισµός αρνείται να αντιδράσει στη διουρητική αυτή θεραπεία.

Το αφέψημα από φύλλα συκιάς βοηθά τους ασθματικούς να ξεπεράσουν το πρόβλημά τους, ακόµη και σε περιπτώσεις που είχαν φθάσει στο σηµείο να χρησιμοποιούν κορτιζονούχα φάρμακα για ανακούφισή τους.

Το αφέψημα της δισταριάς βοηθά άτομα όλων των ηλικιών να ρίξουν τα τριγλυκερίδια στο αίμα τους.

Αν προσθέσουμε στο διαιτολόγιο κραµβί, κουνουπίδι, πρόκολλα και καρότα, θα ανέβει το σάκχαρο στο αίμα σε επιτρεπτά όρια και θα σταθεροποιηθεί. Αυτό βοηθά τα άτοµα µε χαμηλό επίπεδο σακχάρεως στο αίμα, να το σταθεροποιήσουν σε ένα επίπεδο, που να τους εξασφαλίζει την απαιτούμενη ενέργεια, καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας.

Ένα γλυκό καρυδάκι την ηµέρα βοηθά τον οργανισμό να τακτοποιήσει τη λειτουργία των ενδοκρινικών αδένων, ακόµη και σε περιπτώσεις θυροειδούς αδένα.

Το σκόρδο και το κρεµίδι βοηθά άτοµα να ρίξουν την ψηλή πίεση στο αίμα, να χαμηλώσουν το λίπος στο αίµα και να απαλλαγούν από εντερικά παράσιτα, ακόµη και ταινίες στα έντερα.

Ο τόπος µας αποτελεί έναν παράδεισο φυτών, ακόµη περισσότερο των φαρμακευτικών φυτών.

Είναι καιρός να πάψουµε να τα αγνοούμε και να τους δώσουμε τη θέση που τους ανήκει στη ζωή µας. Για να γίνει αυτό σίγουρα θα πρέπει να γίνουν πλατιά γνωστά τα βότανα και οι ιδιότητές τους, καθώς και τα αποτελέσµατα των θεραπειών µε βότανα.

Συνάµα η ενασχόληση µε τα βότανα µπορεί να αποτελέσει ένα κερδοφόρο επάγγελμα για τον τόπο µας και για όσους θα ήθελαν να επενδύσουν στον τοµέα αυτό.

Οι κλιματολογικές συνθήκες στην Κύπρο ευνοούν την ανάπτυξη ποιοτικών φυτών, πράγµα που θα βοηθήσει στη διάθεσή τους στο παγκόσμιο εμπόριο, αλλά προ πάντων στον τόπο µας.

Από την αρχαιότητα υπάρχουν καταγραφές για την ποιότητα των κυπριακών βοτάνων. Από καταγραφές αναφέρεται η κυπριακή αγριολεβάντα της περιοχής Σταυροβουνιού ότι περιέχει µεγαλύτερη ποσότητα και καλύτερη ποιότητα αιθέριου λαδιού, το ίδιο και για την κυπριακή ρίγανη, Origanum majorana var. tenuifolium, που παρ᾽ όλο που είναι ενδηµικό είδος για την Κύπρο, εν τούτοις από τα πολύ παλιά χρόνια είχε μεταφερθεί και εγκλιµατιστεί σε άλλες χώρες και αυτό γιατί η εκτίμηση της, σαν αρωματικό και φαρμακευτικό φυτό, ήταν αναγνωρισμένη.

Εύχομαι το βιβλίο αυτό να βοηθήσει όσο το δυνατό περισσότερο κόσµο να αντικρίσει µε διαφορετικό φακό τα βότανα, να συνειδητοποιήσει την ωφελιμότητα τους και να τα καθιερώσει όχι µόνο στις δύσκολες του στιγµές, αλλά και για προφύλαξη.

Συνάµα να φροντίσει να προφυλάσσει τα αυτοφυή φυτά, από την καταστροφή και εξαφάνισή τους από την κυπριακή ύπαιθρο, ειδικά τα ενδηµικά µας φυτά, που αποτελούν ένα ιδιαίτερο και αποκλειστικό πλούτο για τον τόπο µας.