Η ούρτικα ή κνίδη η δίοικος ἡ πουλιφέρα και η µονοετής, οι κοινές τσουκνίθες ή τσικνίθες, ανήκουν στην οικογένεια των Ουρτικίδων.

Είναι φυτά µονοετή µε τετράγωνους βλαστούς, καλυμμένα µε τρίχες που το τσίμπημα τους προκαλεί ερεθισμό στην επιδερμίδα. Έχουν φύλλα ωοειδή, οδοντωτά τριχωτά µε µίσχο.

Τα άνθη τους είναι πρασινοκίτρινα και βρίσκονται σε διαφορετικές ταξιανθίες τα αρσενικά από τα θηλυκά. Τα θηλυκά άνθη της πουλιφέρα βρίσκονται σε χαρακτηριστικά κεφάλια.

Ο καρπός τους είναι αχαίνιο. Είναι από τα φυτά που φυτρώνουν µε τα πρωτοβρόχια και σε χώματα πλούσια σε άζωτο.

Η τσουκνίθα θεωρείται ένα ενοχλητικό αγριόχορτο που δηλώνει την παρουσία τους µε πολύ άγαρµπο, οδυνηρό τρόπο, γιατί οι τρίχες της, που περιέχουν μυρμιγκικό οξύ, το διοχετεύουν, µε το τσίµπημα, στην επιδερμίδα.

Συνήθως προσπαθούμε να αποφύγουμε το οδυνηρό αυτό τσίµπημα της τσουκνίθας αλλά αν γνωρίζαμε ότι, µπορεί να είναι οδυνηρό, όµως είναι συνάµα θεραπευτικό, σίγουρα θα το επιδιώκαμε.

Η τσουκνίθα είναι ένα θαυμάσιο φαρμακευτικό φυτό, που παλιά το χρησιμοποιούσαν πλατιά, όχι µόνο για θεραπευτικούς σκοπούς, αλλά και για την πρακτική του χρήση.

Όπως σαν «ειδική τροφή» στην κτηνοτροφία, για πάχυνση των γουρουνιών και για να γίνονται τα άλογα πιο ζωηρά και να γυαλίζει το τρίχωμα τους.

Τους σπόρους της στα πουλερικά για αυξημένη ωοτοκία, τα στελέχη της για υφαντικές ίνες, το ίδιο το φυτό για καθαρισμό σκευών, πριν ακόμη ανακαλυφθούν τα διάφορα απορρυπαντικά και τέλος σαν ένα αποτελεσματικό ζιζανιοκτόνο και εντομοκτόνο.

Τη θέση της τσουκνίθας στη λαϊκή ιατρική, την αντιπροσωπεύει θαυμάσια μια ζωγραφιά του 15ου αιώνα που απεικονίζει έναν άγγελο µε ένα κλωνί τσουκνίθας στο χέρι να πετά προς το θρόνο του Δημιουργού.

Περιέχει βιταμίνες C, Κ και προβιταµίνη Α, μυρμιγκικό οξύ, γαλλικό οξύ, δεψικές ουσίες και ανόργανα άλατα όπως κάλιο, ασβέστιο, πυρίτιο, χλώριο, χαλκό, άζωτο, νάτριο, σίδηρο και μαγγάνιο.

Η ρίζα της περιέχει ακόµη και νισιεστέ. Υπάρχουν μελέτες που της καταγράφουν και παρουσία ορμονών, όμως σε πολύ µικρή ποσότητα.

Έχει τονωτικές, διυλίστηκες και επουλωτικές, αιµοστατικές, διουρητικές, στυπτικές, αναλγητικές, διεγερτικές και αιµοκαθαρτικές ιδιότητες, τονώνει το κυκλοφοριακό σύστηµα, τονώνει τα μαλλιά και βοηθά ακόµη και σε περιπτώσεις καρκίνου.

Αν λάβουμε υπόψη µας τα συστατικά που περιέχει, ιδιαίτερα τα ανόργανα άλατα, που αρκετά ανήκουν στα απαραίτητα για τον ανθρώπινο οργανισμό στοιχεία, δεν είναι παράξενο που θεωρείται από πολλούς λαούς σαν ένα θαυμάσιο λαχανικό και το χρησιμοποιούν για διατροφή, όπως σε πολλά µέρη της Ελλάδας, στην Ιταλία, Αγγλία και Βουλγαρία.

Μια από τις ιδιότητες της τσουκνίθας είναι η αιμοστατική ιδιότητα που την οφείλει στην περιεκτικότητά της σε βιταμίνη Κ. Ο σίδηρος που περιέχουν οι τσουκνίθες, τις καθιστά ένα εξαίρετο αντιαναιµικό και τονωτικό για τον οργανισμό βότανο, τόσο σε θεραπευτικά παρασκευάσµατα όσο και σαν διατροφή.

Αξίζει να σημειώσουμε ότι στα δύσκολα χρόνια της κατοχής στην Ελλάδα πολλοί κατάφεραν να επιβιώσουν χάρη στον εμπλουτισμό του πενιχρού τους διαιτολογίου µε βραστές τσουκνίθες.

Περιποίηση των μαλλιών:

Βάζουμε 8-10 φούχτες ελαιόλαδο τσουκνίδας στο κεφάλι μας και λούνουµε τα μαλλιά. Καλά είναι όταν θα ακολουθήσουμε µια κούρα για τόνωση των μαλλιών, (Αν έχουμε την ευχέρεια) αντί οποιοδήποτε σαμπουάν να χρησιμοποιούμε το πράσινο σαπούνι για λούσιµο των μαλλιών και να ξεβγάζουμε µε το λάδι της τσουκνίδας. Χρησιμοποιείτε για 2-3 φορές την εβδομάδα, όσες περισσότερες ώρες μπορείτε.

Πρακτικές εφαρμογές της τσουκνίθας γενικά:

Το ελαιόλαδο τσουκνίθας µπορεί να χρησιµοποιηθεί µε διάφορους τρόπους στην κουζίνα όπως πράσινα λαχανικά, σαλάτες και σάντουιτς. Θυμηθείτε µόνο ότι η τσουκνίθα είναι ένα τονωτικό λαχανικό που βοηθά προφυλακτικά και θεραπευτικά όλους µας, αλλά προ πάντων τα νεαρά άτοµα στο στάδιο της ανάπτυξής τους, τα αναιµικά άτοµα, τα εξασθενισµένα άτοµα, τα άτοµα που βρίσκονται στο στάδιο ανάρρωσης µετά από σοβαρή αρρώστια και τα ηλικιωμένα άτομα.

*  Καμία αναφορά παρενέργειας δεν έχει καταγραφεί 

Σημείωση:

Όλα τα σκευάσματα βοτάνων μπορούν να αποθηκευτούν αποτελεσματικά σε δροσερό, ξηρό και σκοτεινό μέρος, για παράδειγμα μέσα σε ένα ντουλάπι κουζίνας.

Θα πρέπει πάντοτε να ελέγχουμε την ένδειξη ημερομηνίας που ορίζετε από τον κατασκευαστή και η οποία δηλώνει το διάστημα που μπορούμε να τα αξιοποιήσουμε.

*  Προειδοποιήσεις:

Η παραπάνω περιγραφή του φυτού, δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση συνταγή.

Η πληροφορίες που αναφέρονται έχουν αντληθεί από ακαδημαϊκά βιβλία, έρευνες, άρθρα και αναφορές καταξιωμένων βοτανολόγων.

Για τον άνθρωπο κάθε ουσία δυνητικώς μπορεί να έχει ανεπιθύμητο αποτέλεσμα, καθώς αυτό προέρχεται ανάλογα από την ποσότητα της ουσίας που θα μπει στον οργανισμό, και από τη δυνατότητα αυτού να την απομονώσει ή να την αποβάλλει μετά από κάποια επεξεργασία.

Θεωρείτε απαραίτητη η συμβουλή ειδικού πριν από την χρήση του φυτού, καθώς επίσης δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται ως υποκατάστατο μιας ισορροπημένης δίαιτας.

Συμβουλευτείτε τον γιατρό σας αν είστε έγκυος, θηλάζετε, βρίσκεστε υπό φαρμακευτική αγωγή ή αντιμετωπίζετε προβλήματα υγείας. Να φυλάσσεται μακριά από τα μικρά παιδιά.