Το ώκιµον το βασιλικόν, ο γνωστός µας βασιλικός ή βασιλιτζιά, ανήκει στην οικογένεια των Χειλανθών.

Ο βασιλικός είναι ένα χιλιοτραγουδισµένο φυτό, πράγµα που φανερώνει ότι εκτιµόταν πλατιά απὀ τον κόσµο, είτε για το άρωμα του, είτε για τις ωφελιμότητες του.

Είναι πολυετές, πολύκλαδο, λείο ἡ ελαφρά χνουδωτό φυτό. Έχει φύλλα µε µικρό µίσχο, ωοειδή, προµήκη και αρωματικά. Τα άνθη του είναι άσπρα ζυγόµορφα και βρίσκονται σε µπουκέτα στη βάση των άνω φύλλων.

Ο καρπός του είναι µικρή κάψα. Ανθίζει αργά το καλοκαίρι ή νωρίς το φθινόπωρο και είναι καλλωπιστικό φυτό, σπάνια θα το βρούμε να φυτρώνει άγριο.

Υπάρχουν πάρα πολλές ποικιλίες βασιλικού, μερικοί τις ανεβάζουν στις 500, που διαφέρουν ως προς το μέγεθος και σχήμα των φύλλων. Ο Πλίνιος τον αναφέρει σαν βότανο και τον σύστηνε για την επιληψία.

Στη χριστιανική θρησκεία είναι συνδεδεμένος µε την ανακάλυψη του Τιμίου Σταυρού από την Αγία Ελένη και τα κλωνιά της χρησιμοποιούνται σε αγιασμούς.

Από το Μεσαίωνα βρίσκουμε αρκετές παράξενες ιδέες για το βασιλικό, όπως: αν αφεθεί ένα κοπανισμένο κλωνί βασιλικού κάτω από μία πέτρα, αυτό μετατρέπεται σε σκορπιό ή αν αφεθούν λειωμένα φύλλα στον ήλιο, αυτά θα μεταμορφωθούν σε σκουλήκια.

Παρά τις παράξενες αυτές ιδέες, χρησιμοποιούσαν το βασιλικό σαν αντίδοτο για τα δαγκώµατα των σκορπιών και πίστευαν ότι αν µια ετοιµόγεννη γυναίκα, κρατούσε στο χέρι της ρίζα βασιλικού, τη βοηθούσε και απάλυνε τους πόνους της γέννας.

Στην Ινδία είναι αφιερωμένο στους Κρίσνα και Βισνού, βρίσκεται δε στο σπίτι κάθε Χιντού για να προστατεύει την οικογένεια και να καθαρίζει τον αέρα.

Στον τόπο µας ο βασιλικός είναι καθιερωμένος σαν φυτό των νεκρών και για πάρα πολύ κόσµο η μυρωδιά του βασιλικού είναι συνδεδεμένη µε την ιδέα του θανάτου και ως ένα σημείο απωθητική.

Παρόλα αυτά στο πρόσφατο παρελθόν, ήταν αδιανόητο να µη βρισκόταν στο κάθε σπίτι στα χωριά του τόπου µας και ένα φυτό βασιλικού, που το περιποιόνταν µε περισσή φροντίδα.

Στο χώμα, που ῄταν φυτεµένος ο βασιλικός, απάνω-απάνω έβαζαν κόπρανα γαϊδάρου, που εμπόδιζαν την εξάτµιση του νερού και κρατούσαν την απαραίτητη υγρασία για το φυτό.

Συνάµα ο βασιλικός είναι ένα από τα αρωματικά φυτά που χρησιμοποιούνται στην παρασκευή πικάντικων φαγητών. Είναι γεύση που συνδυάζεται και νοστιµίζει ψάρια, κοτόπουλα, λαχανικά και αυγά.

Η γεύση του ταυτίζεται µε τις γεύσεις άλλων καρυκευµάτων και χρησιµοποιείται µε σκόρδο, ροζµαρί και σπατζιά. Φρέσκα όλα αυτά τα καρυκεύµατα µε ελαιόλαδο δίδουν µια νόστιμη σάλτσα για ψάρια και κοτόπουλο.

Το αιθέριο λάδι του βασιλικού χρησιµοποιείται στην αρωµατοθεραπεία, στη ζαχαροπλαστική για αρωματισμό ζαχαρωτών, καραμελών και παγωτών, στην αρωματοποιία, αρτοποιία, ποτοποιία και αλλαντοποιία

Περιέχει αιθέριο λάδι που η σύνθεση του είναι αρκετά σύνθετη και επηρεάζεται από το είδος του βασιλικού και από τα συστατικά του εδάφους που φυτρώνει.

Το κύριο συστατικό του είναι η λιναλοόλη, κινεόλη, ευγενόλη, πινένιο και καμφορά. Ο βασιλικός περιέχει ακόµη σαπωνίνες, ταννίνη, φλαβονοειδή και οργανικά οξέα.

Έχει καταπραυντικές, τονῶτικές, ευστόµαχες, χὠνευτικές, ευκοίλιες, σπασµολυτικές, εμμηναγωγές, µαλακτικές, διουρητικές, αντιφλεγµονικές και ορεκτικές ιδιότητες.

Συστήνεται για: τόνωση του οργανισμού, σε νευρικές ανωμαλίες που συνοδεύονται µε κατάθλιψη, πονοκεφάλους, ημικρανίες, αϋπνίες, άγχος, ζαλάδες, σπασμούς, σε επιληψία και παράλυση, για τόνωση της µνήµης, για όσους εργάζονται πνευματικά και σε πνευματική υπερκόπωση.

Χρησιμοποιείται για τόνωση της λειτουργίας των επινεφριδίων και κατ’ επέκταση στο μεταβολισμό των οργανικών και ανόργανων ουσιών, για τόνωση του γαστρεντερικού συστήµατος και βοηθά σε δυσπεψίες, πόνους στο στομάχι και στα έντερα, δυσκοιλιότητα γιατί ενεργοποιεί τα έντερα, ανορεξίες, γιατί διεγείρει την όρεξη.

Διώχνει τα αέρια από το στομάχι, τα έντερα, όπως επίσης σκοτώνει και τα σκουλήκια στα έντερα.

Επίσης για τόνωση του ουροποιητικού συστήµατος σε δυσουρίες, ψαμµιάσεις και φλεγμονές του συστήµατος.

Τέλος για τόνωση του αναπνευστικού συστήµατος και σε προβλήματα του αναπνευστικού. όπως βρογχικά, βήχα, άσθµα και µε γαργάρες σε πονόδοντο και πονόλαιμο.

Για πνευματική διαύγεια, θεωρείται ότι είναι το καλύτερο από τα φαρμακευτικά φυτά για το σκοπό αυτό και ακολουθεί το ροζμαρί.

Σε µεγάλες ποσότητες ο βασιλικός είναι ηρεμιστικός, κατευνάζει τις σεξουαλικές ορμές και φέρνει υπνηλία.

Οι σπόροι του λειωμένοι µε νερό βοηθούν σαν αντίδοτο σε δηλητηριάσεις.

Οι θεραπευτικές ιδιότητες του αιθέριου λαδιού του ήταν γνωστές από την αρχαιότητα και χρησιμοποιόταν για προβλήµατα του αναπνευστικού µε εισπνοές και γαργάρες, για προβλήματα χώνεψης και σαν αφροδισιακό.

Σήµερα µε εισπνοές χρησιµοποιείται για προβλήματα αναπνευστικού, σε πονοκεφάλους, αμνησία και μελαγχολία. Σαν αντισπασμωδικό, µε µασάζ στην κοιλιακή χώρα, κατευνάζει ενοχλήσεις από δυσπεψία και οδυνηρά έµµηνα, ενώ µε γαργάρες βοηθά σε άφθες και φλεγμονές ούλων.

ΕΓΧΥΜΑ: Αφήνουμε τα βότανα για 15 λεπτά σε καυτό νερό, τα σουρώνουμε και πίνουμε.

ΔΟΣΟΛΟΓΙΑ: 1 με 2 κουταλάκια βότανο, σε 1 φλιτζάνι του τσαγιού με νερό και πίνουμε 3 φορές την ημέρα. Αυτή η μέθοδος χρησιμοποιείται για πέταλα, άνθη, φύλλα και όλα τα αρωματικά βότανα.

*ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΑ: Για εξοικονόμηση χρόνου, από το προηγούμενο βράδυ ή το πρωινό μας, ετοιμάζουμε ένα (ολοήμερο) ρόφημα, το βάζουμε σε γυάλινο μπουκάλι ή παγούρι, και το πίνουμε ανά τακτικά χρονικά διαστήματα, καθόλη την περίοδο της ημέρας (από το πρωί έως το βράδυ).

ΔΟΣΟΛΟΓΙΑ: 3 με 6 κουταλάκια βότανο, σε ποσότητα 3 φλυτζάνια του τσαγιού νερό, το φτιάχνουμε μόνο 1 φορά και το πίνουμε έως ότου τελειώσει.

* Συμβουλές & Μυστικά :

Χυμός: Λειώνουμε τα φύλλα του βασιλικού και παίρνουμε το χυμό τους. Στάζουµε μερικές σταγόνες από το χυμό αυτό στο κάθε αυτί για να καταπολεμήσουμε τους ερεθισμούς, τις φλεγμονές και τους πόνους των αυτιών.

Σκόνη: Ξηραίνουμε τα φύλλα του βασιλικού και τα κοπανίζουµε να γίνουν σκόνη. Τη σκόνη αυτή τη χρησιμοποιούμε σαν µέσο φταρνισμού και σαν φάρμακο για άτοµα που έχουν χάσει για διάφορους λόγους την αίσθηση της όσφρησης και για να καταπολεμήσουµε τις ρινικές καταρροές. Ένα κουταλάκι από τη σκόνη αυτή διαλυμένη σε ένα ποτήρι νερό συστήνεται για όλες τις θεραπευτικές του ιδιότητες που έχουµε καταγράψει. Πίνουμε 2-3 ποτήρια τη ηµέρα.

Κρασί: Αφήνουμε µια φούχτα φρέσκα φύλλα βασιλικού να χωνευτούν για 3 ηµέρες σε ένα λίτρο κρασί, σουρώνουμε και προσθέτουμε μέλι ανάλογα µε τη γεύση µας και φυλάμε. Παίρνουμε ένα μικρό ποτήρι κρασιού µετά από τα γεύματα.. Τo κρασί αυτό αναμεμειγμένο µε ίση ποσότητα ελαιολάδου χρησιµοποιείται, σε δοσολογία 2-4 κουταλιές της σούπας την ηµέρα, για καταπολόµηση της χρόνιας δυσκοιλιότητας.

Φρέσκο βασιλικός: Φρέσκος ο βασιλικός χρησιμοποιείται σε παιδιά για την καταπολέμηση των παρασίτων στα έντερα, απλά τους δίνουµε να φάνε κάθε µέρα λίγα φύλλα βασιλικού. Οι ρήτορες, ομιλητές και ηθοποιοί, όσοι βεβαίως το γνωρίζουν, μασούν λίγα φύλλα βασιλικού πριν ανεβούν στο βήµα, καθαρίζει ο λαιμός, ξεκαθαρίζει το μυαλό, διώχνει την ένταση, δίδει σιγουριά και ενισχύει την έμπνευση.

Με συχνές επιθέσεις φύλλων του σε κάλλους τους αφαιρεί.

Οταν τρίψουµε το δέρµα, µε τα φρέσκα φύλλα του βασιλικού, ανακουφίζουν από τα τσιμπήματα των εντόµων, από κουνούπια και σφήκες και σαν πρώτη βοήθεια για το τσίµπημα από σκορπιό. Επίσης η μυρωδιά του είναι απωθητική για τα έντοµα, κάτι που γνώριζαν οι γιαγιάδες µας και όταν κάθονταν στη δροσιά, τα καλοκαιρινά βράδια, φρόντιζαν να χαϊδεύουν κατά διαστήματα τα φυτά του βασιλικού για να αναδύουν τη μυρωδιά τους στον αέρα και να διώχνουν τα κουνούπια.

*  Καμία αναφορά παρενέργειας δεν έχει καταγραφεί 

Σημείωση:

Η γεύση προέρχεται από έλαια στα κυτταρικά τοιχώματα των φυτών. Το κόψιμο ή η άλεση σπάει τα κυτταρικά τοιχώματα και απελευθερώνει τη γεύση.

Όλα τα σκευάσματα βοτάνων μπορούν να αποθηκευτούν αποτελεσματικά σε δροσερό, ξηρό και σκοτεινό μέρος, για παράδειγμα μέσα σε ένα ντουλάπι κουζίνας.

Θα πρέπει πάντοτε να ελέγχουμε την ένδειξη ημερομηνίας που ορίζετε από τον κατασκευαστή και η οποία δηλώνει το διάστημα που μπορούμε να τα αξιοποιήσουμε.

Η ξήρανση των βοτάνων σε πολύ υψηλή θερμοκρασία μπορεί να προκαλέσει απώλεια γεύσης και ιδιοτήτων.

*  Προειδοποιήσεις:

Η παραπάνω περιγραφή του φυτού, δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση συνταγή.

Η πληροφορίες που αναφέρονται έχουν αντληθεί από ακαδημαϊκά βιβλία, έρευνες, άρθρα και αναφορές καταξιωμένων βοτανολόγων.

Για τον άνθρωπο κάθε ουσία δυνητικώς μπορεί να έχει ανεπιθύμητο αποτέλεσμα, καθώς αυτό προέρχεται ανάλογα από την ποσότητα της ουσίας που θα μπει στον οργανισμό, και από τη δυνατότητα αυτού να την απομονώσει ή να την αποβάλλει μετά από κάποια επεξεργασία.

Θεωρείτε απαραίτητη η συμβουλή ειδικού πριν από την χρήση του φυτού, καθώς επίσης δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται ως υποκατάστατο μιας ισορροπημένης δίαιτας.

Συμβουλευτείτε τον γιατρό σας αν είστε έγκυος, θηλάζετε, βρίσκεστε υπό φαρμακευτική αγωγή ή αντιμετωπίζετε προβλήματα υγείας. Να φυλάσσεται μακριά από τα μικρά παιδιά.