Η παιωνία η κοράλλινος, γνωστή επίσης και µε τα ονόματα πηγουνιά, αλουπόχορτο, αρκοψατζιή και τριαντάφυλλο των λιβαδιών, ανήκει στην οκογένεια των Παιωνίδων.

Είναι φυτό µε πολυετές κοντό ρίζωμα και κονδυλώματα. Τα φύλλα του είναι έμμισχα, 3-7 πτερόσχιδα µε προµήκη ελλειπτικά φυλλάρια.

Τα άνθη του βρίσκονται σε μακρύ κοινό µίσχο μονήρη ή σε µικρές οµάδες και είναι ρόδινα, μεγάλα µε 5-6 ωοειδή πέταλα. Ο καρπός του είναι τριχωτό καρπίδιο, που περιβάλλει τους σκουρόχρωµους στρογγύλους σπόρους του.

Ανθίζει κατά τους µήνες Απρίλη και Μάη και το βρίσκουμε στα κωνοφόρα δάση του Τροόδους. Είναι κοινό στον Πρόδρομο και Πολύστιπο, αραιά το βρίσκουμε και στην πλατεία Τροόδους.

Στην Κύπρο έχει μεταφερθεί από τους Μεδιανούς μοναχούς, που γνωρίζοντας τη χρησιμότητα του σαν βότανο, το έφεραν για φαρμακευτικούς σκοπούς, µε τα χρόνια όµως ξαπλώθηκε και το βρίσκουμε να φυτρώνει άγριο, στις περιοχές αυτές που οι εδαφολογικές και κλιματολογικές συνθήκες ευνοούν την ανάπτυξη του.

Το φυτό είναι γνωστό για τις θεραπευτικές του Ιδιότητες από τα πανάρχαια χρόνια. Ο Οµηρος αναφέρει ότι ο Παίων, γιατρός των θεών του Ολύμπου, χρησιμοποίησε το φυτό αυτό για να θεραπεύσει τον Πλούτο.

Ο Θεόφραστος αναφέρει ότι δεν πρέπει να ξεριζώνεις παιώνια στο δάσος την ηµέρα, γιατί το πουλί δρυοκολάπτης θα σου ξεριζώσει τα μάτια. Η παιώνια είναι συνδεδεμένη και µε άλλες λαϊκές προκαταλήψεις και δυσειδαιµονίες.

Πίστευαν ότι η ρίζα της, αν ξεριζωθεί νύχτα µε αστροφεγγιά από άτοµο αγνό, γίνεται ένα φυλακτό ή χαϊμαλί και όσοι το έχουν πάνω τους δεν αρρωσταίνουν, ακόµη δε ότι απομακρύνει κάθε βασκανιά από πάνω τους.

Οι ρίζες και οι σπόροι περιέχουν ένα αλκαλοειδές, την περεγρίνη, παιωνόλη, άμυλλο, οργανικά οξέα και άλλα συστατικά που δεν έχουν πλήρως αναλυθεί. Τα άνθη της περιέχουν ένα ανθοκυανικό γλυκοσίδιο την παιωνίνη και χρωστικές ουσίες.

Έχει αντισπασμωδικές και παυσίπονες ιδιότητες, τονώνει τους μυς της μήτρας, τονώνει τη διαδικασία της πήξης του αίµατος και την περισταλτική κίνηση των εντέρων.

Οι ρίζες και τα άνθη της χρησιμοποιούνται από τη λαϊκή ιατρική σε περιπτώσεις υδρωπικίας, ποδάγρας, ρευματισμούς και για πέτρες στα νεφρά, γιατί διευκολύνουν την απόρριψη τους.

Επιδρά τονωτικά και ηρεµιστικά στο κεντρικό νευρικό σύστηµα και συστήνεται σε περιπτώσεις επιληψίας, υστερίας και σε σπασμούς.

Σε µικρές δόσεις χρησιµοποιείται σαν εμμηναγωγό και για τη θεραπεία των αιμορροΐδων, αλλά σε µεγάλες δόσεις προκαλεί αιµορραγίες. Παλιά χρησιμοποιόταν και σαν εκτρωτικό, όμως µε πολλούς θανάτους από ακατάσχετες αιµορραγίες.

Γι’αυτό και πρέπει να ακολουθούμε πιστά τις οδηγίες χρήσης του. Οι σπόροι της που είναι άοσµοι, αλλά µε ελαφρά γεύση, χρησιμοποιούνται σαν καθαρτικό µέσο.

ΕΓΧΥΜΑ: Αφήνουμε τα βότανα για 15 λεπτά σε καυτό νερό, τα σουρώνουμε και πίνουμε.

ΔΟΣΟΛΟΓΙΑ: 1 με 2 κουταλάκια βότανο, σε 1 φλιτζάνι του τσαγιού με νερό και πίνουμε 3 φορές την ημέρα. Αυτή η μέθοδος χρησιμοποιείται για πέταλα, άνθη, φύλλα και όλα τα αρωματικά βότανα.

*ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΑ: Για εξοικονόμηση χρόνου, από το προηγούμενο βράδυ ή το πρωινό μας, ετοιμάζουμε ένα (ολοήμερο) ρόφημα, το βάζουμε σε γυάλινο μπουκάλι ή παγούρι, και το πίνουμε ανά τακτικά χρονικά διαστήματα, καθόλη την περίοδο της ημέρας (από το πρωί έως το βράδυ).

ΔΟΣΟΛΟΓΙΑ: 3 με 6 κουταλάκια βότανο, σε ποσότητα 3 φλυτζάνια του τσαγιού νερό, το φτιάχνουμε μόνο 1 φορά και το πίνουμε έως ότου τελειώσει.

* Συμβουλές & Μυστικά :

Χυμός: Τρίβουμε σε ρεντέ τη ρίζα του, σουρώνουµε και παίρνουμε το χυμό της. Από το χυμό αυτό παίρνουμε ένα κουταλάκι του καφέ µε λίγο νερό πρωί και βράδυ πριν το φαγητό.

Σπόροι: Αφήνουμε ένα κουταλάκι του καφέ σπασµένους σπόρους σε δύο ποτήρια καυτό νερό για δεκαπέντε λεπτά, σουρώνουµε και πίνουµε ένα ποτήρι πρωί κατανήστικα.

Σκόνη: Κοπανίζουµε ξηρή ρίζα του φυτού να γίνει σκόνη. Από τη σκόνη αυτή παίρνουμε ένα κουταλάκι του καφέ, διαλυμένη σε ένα ποτήρι νερό.

*  Σε µικρές δόσεις χρησιμοποιείται σαν εμμηναγωγό και για τη θεραπεία των αιμορροΐδων, αλλά σε µεγάλες δόσεις προκαλεί αιµορραγίες.

Γι’αυτό και πρέπει να ακολουθούμε πιστά τις οδηγίες χρήσης του.

Σημείωση:

Η γεύση προέρχεται από έλαια στα κυτταρικά τοιχώματα των φυτών. Το κόψιμο ή η άλεση σπάει τα κυτταρικά τοιχώματα και απελευθερώνει τη γεύση.

Όλα τα σκευάσματα βοτάνων μπορούν να αποθηκευτούν αποτελεσματικά σε δροσερό, ξηρό και σκοτεινό μέρος, για παράδειγμα μέσα σε ένα ντουλάπι κουζίνας.

Θα πρέπει πάντοτε να ελέγχουμε την ένδειξη ημερομηνίας που ορίζετε από τον κατασκευαστή και η οποία δηλώνει το διάστημα που μπορούμε να τα αξιοποιήσουμε.

Η ξήρανση των βοτάνων σε πολύ υψηλή θερμοκρασία μπορεί να προκαλέσει απώλεια γεύσης και ιδιοτήτων.

*  Προειδοποιήσεις:

Η παραπάνω περιγραφή του φυτού, δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση συνταγή.

Η πληροφορίες που αναφέρονται έχουν αντληθεί από ακαδημαϊκά βιβλία, έρευνες, άρθρα και αναφορές καταξιωμένων βοτανολόγων.

Για τον άνθρωπο κάθε ουσία δυνητικώς μπορεί να έχει ανεπιθύμητο αποτέλεσμα, καθώς αυτό προέρχεται ανάλογα από την ποσότητα της ουσίας που θα μπει στον οργανισμό, και από τη δυνατότητα αυτού να την απομονώσει ή να την αποβάλλει μετά από κάποια επεξεργασία.

Θεωρείτε απαραίτητη η συμβουλή ειδικού πριν από την χρήση του φυτού, καθώς επίσης δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται ως υποκατάστατο μιας ισορροπημένης δίαιτας.

Συμβουλευτείτε τον γιατρό σας αν είστε έγκυος, θηλάζετε, βρίσκεστε υπό φαρμακευτική αγωγή ή αντιμετωπίζετε προβλήματα υγείας. Να φυλάσσεται μακριά από τα μικρά παιδιά.