Η ούρτικα ή κνίδη η δίοικος ἡ πουλιφέρα και η µονοετής, οι κοινές τσουκνίθες ή τσικνίθες, ανήκουν στην οικογένεια των Ουρτικίδων.

Είναι φυτά µονοετή µε τετράγωνους βλαστούς, καλυμμένα µε τρίχες που το τσίμπημα τους προκαλεί ερεθισμό στην επιδερμίδα. Έχουν φύλλα ωοειδή, οδοντωτά τριχωτά µε µίσχο.

Τα άνθη τους είναι πρασινοκίτρινα και βρίσκονται σε διαφορετικές ταξιανθίες τα αρσενικά από τα θηλυκά. Τα θηλυκά άνθη της πουλιφέρα βρίσκονται σε χαρακτηριστικά κεφάλια. Ο καρπός τους είναι αχαίνιο.

Είναι από τα φυτά που φυτρώνουν µε τα πρωτοβρόχια και σε χώματα πλούσια σε άζωτο. Η τσουκνίθα θεωρείται ένα ενοχλητικό αγριόχορτο που δηλώνει την παρουσία τους µε πολύ άγαρµπο, οδυνηρό τρόπο, γιατί οι τρίχες της, που περιέχουν μυρμιγκικό οξύ, το διοχετεύουν, µε το τσίµπημα, στην επιδερμίδα.

Συνήθως προσπαθούμε να αποφύγουμε το οδυνηρό αυτό τσίµπημα της τσουκνίθας αλλά αν γνωρίζαμε ότι, µπορεί να είναι οδυνηρό, όµως είναι συνάµα θεραπευτικό, σίγουρα θα το επιδιώκαμεο.

Η τσουκνίθα είναι ένα θαυμάσιο φαρμακευτικό φυτό, που παλιά το χρησιμοποιούσαν πλατιά, όχι µόνο για θεραπευτικούς σκοπούς, αλλά και για την πρακτική του χρήση.

Όπως σαν «ειδική τροφή» στην κτηνοτροφία, για πάχυνση των γουρουνιών και για να γίνονται τα άλογα πιο ζωηρά και να γυαλίζει το τρίχωμά τους.

Τους σπόρους της στα πουλερικά για αυξημένη ωοτοκία, τα στελέχη της για υφαντικές ίνες, το ίδιο το φυτό για καθαρισμό σκευών, πριν ακόμη ανακαλυφθούν τα διάφορα απορρυπαντικά και τέλος σαν ένα αποτελεσματικό ζιζανιοκτόνο και εντομοκτόνο.

Τη θέση της τσουκνίθας στη λαϊκή ιατρική, την αντιπροσωπεύει θαυμάσια μία ζωγραφιά του 15ου αιώνα που απεικονίζει έναν άγγελο µε ένα κλωνί τσουκνίθας στο χέρι να πετά προς το θρόνο του Δημιουργού.

Περιέχει βιταμίνες C, Κ και προβιταµίνη Α, μυρμιγκικό οξύ, γαλλικό οξύ, δεψικές ουσίες και ανόργανα άλατα όπως κάλιο, ασβέστιο, πυρίτιο, χλώριο, χαλκό, άζωτο, νάτριο, σίδηρο και μαγγάνιο.

Η ρίζα της περιέχει ακόµη και νισιεστέ. Υπάρχουν μελέτες που της καταγράφουν και παρουσία ορμονών, όμως σε πολύ µικρή ποσότητα.

Έχει τονωτικές, διυλίστηκες και επουλωτικές, αιµοστατικές, διουρητικές, στυπτικές, αναλγητικές, διεγερτικές και αιµοκαθαρτικές ιδιότητες, τονώνει το κυκλοφοριακό σύστηµα, τονώνει τα μαλλιά και βοηθά ακόµη και σε περιπτώσεις καρκίνου.

Αν λάβουμε υπόψη µας τα συστατικά που περιέχει, ιδιαίτερα τα ανόργανα άλατα, που αρκετά ανήκουν στα απαραίτητα για τον ανθρώπινο οργανισμό στοιχεία, δεν είναι παράξενο που θεωρείται από πολλούς λαούς σαν ένα θαυμάσιο λαχανικό και το χρησιμοποιούν για διατροφή, όπως σε πολλά µέρη της Ελλάδας, στην Ιταλία, Αγγλία και Βουλγαρία.

Μια από τις έντονα αποδεδειγµένες ιδιότητες της τσουκνίθας είναι η αιμοστατική, ιδιότητα που την οφείλει στην περιεκτικότητά της σε βιταμίνη Κ, τόσο για εσωτερικές όσο και για εξωτερικές αιµορραγίες.

Για τις ρινορραγίες, βρέχουµε ένα βαμβάκι µε χυμό τσουκνίθας και το βάζουμε στο ρουθούνι που αιµορραγεί. Το αποτέλεσμα είναι καταπληκτικό.

Σε εξωτερικές αιµορραγίες και αιμορραγούσες πληγές, βαζουμε κατάπλασµα απο λειωμένα φύλλα της. Βοηθά να κλείσουν τα αγγεία και να σταματήσει η αιμορραγία και επιταχύνει την επούλωση των πληγών.

Για τις εσωτερικές αιµορραγίες παίρνουμε φρέσκο χυμό τσουκνίθας, τρία ποτήρια την ηµέρα, για πιο γρήγορο αποτέλεσµα και έγχυμα της σε ελαφριές μορφές αιμορραγίας.

Παλιά χρησιμοποιούσαν τα καταπλάσµατα λειωµένων φύλλων της για διάνοιξη αιµατάδων και αποστηµάτων.

Ο σίδηρος που περιέχουν οι τσουκνίθες, τις καθιστά ένα εξαίρετο αντιαναιµικό και τονωτικό για τον οργανισμό βότανο, τόσο σε θεραπευτικά παρασκευάσµατα όσο και σαν διατροφή.

Αξίζει να σημειώσουμε ότι στα δύσκολα χρόνια της κατοχής στην Ελλάδα πολλοί κατάφεραν να επιβιώσουν χάρη στον εμπλουτισμό του πενιχρού τους διαιτολογίου µε βραστές τσουκνίθες.

Ο σίδηρος που περιέχουν σαν βιολογικό προϊόν αφομοιώνεται πολύ πιο εύκολα από τον οργανισμό εν συγκρίσει µε τα χημικά παρασκευάσµατα σιδήρου.

Στην αφομοίωση αυτή µεγάλο ρόλο παίζουν τα άλλα ανόργανα στοιχεία που περιέχουν οι τσουκνίθες και συγκεκριµένα ο χαλκός.

Υπάρχουν καταγραφές για αποθεραπεία από κακοήθη αναιμία, παίρνοντας µεγάλες ποσότητες αφεψήµατος τσουκνίθας, αλλά συνάμα χρησιμοποιώντας την και στην καθημερινή διατροφή των αρρώστων.

Η τονωτική τους ιδιότητα για τον οργανισμό δεν περιορίζεται µόνο σε αναιµίες, γιατί ενισχύοντας τον οργανισμό τονώνει και τη διανοητική του κατάσταση και µε τον τρόπο αυτό, βοηθά σε νευροπάθειες, ειδικά τα ψυχολογικά ασταθή άτοµα.

Ρυθμίζει επίσης τη λειτουργία των αδένων και συστήνεται σε περιπτώσεις µαγουλάδων, σε σεξουαλική ανικανότητα και ακράτεια ούρων. Το αφέψημα τους συστήνεται σε ρευματισμούς, χρόνιο βρογχίτη και βοηθά τους διαβητικούς να ρίξουν το σάκχαρο τους στο αίμα.

Έχει διουρητικές ιδιότητες και βοηθά να διαλυθούν οι πέτρες στα νεφρά, ειδικά όταν αυτές αποτελούνται από ουρικό οξύ.

Το μυρμιγκικό οξύ που περιέχουν βοηθά σε περιπτώσεις αποπληξίας, ληθάργου, παράλυσης, ρευματικούς και αρθριτικούς πόνους.

Παλιά έπαιρναν μία δέσµη φρέσκες τσουκνίθες και µε αυτές κτυπούσαν ελαφρά το µέρος που ήθελαν να θεραπεύσουν ή το έτριβαν µε φρέσκα φύλλα τσουκνίθας.

Οδυνηρή μέθοδος θεραπείας αλλά µε άριστα αποτελέσµατα. Με τον ίδιο τρόπο εφάρμοζαν µια θεραπεία για τη βλεννόρροια και τη σύφιλη.

Για τους ρευματισμούς και αρθριτικά έπαιρναν µια δέσµη τσουκνίθες και τις περνούσαν αφήνοντάς τις να τσιμπήσουν το δέρµα, γύρω από τη μέση, ακολούθως από την εσωτερική πλευρά του μηρού και από το γόνατο στην εξωτερική πλευρά της γάµπας.

Επαναλάµβαναν την ίδια διαδικασία και για το άλλο πόδι. Υπάρχουν όμως και πολλοί άλλοι τρόποι, πιο ανώδυνοι που θα τους αναλύσουμε δίδοντας τα φαρμακευτικά παρασκευάσματα της τσουκνίθας.

Με θεραπευτικά µπάνια, μασάζ και εντριβές η τσουκνίθα βοηθά σε περιπτώσεις στένωσης των αρτηριών, σε κυκλοφοριακά προβλήματα και σε φλεβίτιδες.

Τα µπάνια αυτά µπορεί να είναι τοπικά, όπως σε περιπτώσεις φλεβίτιδας µε χλιαρά ποδόλουτρα που να καλύπτουν το πρόβλημα, µε πλύσεις και εντριβές στην καρδιακή χώρα σε στένωση των αρτηριών της καρδίας.

Ο συνδυασμός εσωτερικής και εξωτερικής θεραπευτικής αγωγής φέρνει τα καλύτερα δυνατά αποτελέσµατα.

Τα παρασκευάσµατα της τσουκνίθας είναι επίσης ευκοίλια και µε τις διουρητικές της ιδιότητες συστήνεται για µια ανοιξιάτικη αποτοξίνωση του οργανισμού, για δερµατικά προβλήματα, σε πυώδεις πληγές, µυκητιάσεις, κάλλους και σκαθάρους.

Οι διυλίστηκες της ιδιότητες βοηθούν σε προβλήματα στομαχιού, συκωτιού, χολής, σπλήνας και άλλων οργάνων. Μάλιστα υπάρχουν καταγραφές πως µετά από μακρόχρονη χρήση μεγάλης ποσότητας τσουκνίθας κατάφεραν να ξεπεράσουν προβλήµατα καρκίνου σε διάφορα όργανα.

Οι συμβουλές είναι, όσο πιο σοβαρό είναι το πρόβλημα, να χρησιμοποιούμε καθημερινά µεγαλύτερη ποσότητα αφέψημα τσουκνίθας, όσο μπορούμε να πίνουμε κατά τη διάρκεια της ημέρας και για περισσότερο χρονικό διάστηµα που µπορεί να είναι και µερικοί µήνες.

ΔΡ Κυριακή Ζανέττου: Θα’θελα να σημειώσω ότι στα χρόνια αυτά που ασχολούμαι µε τα αποτελέσματα των θεραπειών µε βότανα, πραγματικά έχω παρακολουθήσει το τι µπορεί να µας προσφέρει η φύση απλόχερα, παρ’όλη τη δική µας δυσπιστία προς αυτήν.

Αναφέρω μερικά εντυπωσιακά παραδείγματα από φυτά παραγνωρισμένα που στο άκουσμα τους οι περισσότερο αντιδρούν µε γκριμάτσες.

Η τσουκνίθα, το αποκρουστικό για πολλούς αυτό αγριόχορτο, µε τρία ποτήρια έγχυμα της την ημέρα για µία εβδομάδα, µπορεί να ανεβάσει το σίδηρο στο αίμα µε ο 50 μγ.

Αναφέρω ένα χαρακτηριστικό παράδειγµα για τα αποτελέσµατα της τσουκνίθας που το είχα παρακολουθήσει από την αρχή µέχρι το τέλος µε εργαστηριακά αποτελέσµατα.

Νεαρή μητέρα µετά από λήψη αντιβιωτικών για 2-3 µήνες, είχε πτώση σιδήρου και λόγω ευκοιλιότητας ο οργανισµός της δεν ανταποκρινόταν στη χημική θεραπεία µε σίδηρο.

Όταν απηυδησµένη αποφάσισε να ακολουθήσει μία φυτοθεραπεία, ο σίδηρος της ήταν 13 µονάδες. Σε µιά µόνο εβδομάδα µε τρία ποτήρια αφέψημα τσουκνίθας την ηµέρα και καθημερινή προσθήκη τσουκνίθας στα φαγητά της, ο σίδηρός της είχε ανεβεί στις 87 µονάδες.

Πρακτικές εφαρμογές της τσουκνίθας είναι, η χρήση της τσουκνίθας σαν υφαντικό και βαφικό µέσο ήταν από τα παλιά χρόνια γνωστή και σε αρκετά µέρη ακόµη χρησιµοποιείται.

Στη ζωοτεχνία επίσης βρίσκει την εφαρµογή της σαν παχυντική τροφή, για ωοτοκία στις όρνιθες και είναι ένα από τα μυστικά στην εκτροφή αλόγων για να έχουν δυνατά και ζωηρά άλογα µε τρίχωμα που γυαλίζει.

Οι κτηνοτρόφοι καταφεύγουν στη θεραπευτική βοήθεια της τσουκνίθας, όταν έχουν αιματουρία στα ζώα τους, δίδοντας τους να πιουν φρέσκο χυμό τσουκνίθας.

Οι καλλιεργητές ξέρουν ότι το δυνατό έμβρεγµα της τσουκνίθας µπορεί να τους απαλλάξει από τα βλαβερά έντομα, χωρίς να αναγκαστούν να καταφύγουν στη χρήση χημικών εντοµοκτόνων, που θα έχουν επιπτώσεις στην ποιότητα των προϊόντων τους, ειδικά όταν πρόκειται για βιολογικές καλλιέργειες.

Για το σκοπό αφήνονται αρκετές τσουκνίθες σε νερό για µερικές εβδομάδες να χωνευτούν και με το νερό αυτό ψεκάζονται οι φυτείες.

Η τσουκνίθα µπορεί να χρησιµοποιηθεί µε διάφορους τρόπους στην κουζίνα όπως σε χορτόσουπες, βραστή µε λαδολέµονο, σε τσουκνιθόριζο, σε πίττες όπως το σπανάκι, τηγανισµένες µε αυγά και γενικά μπορείται να αντικαταστήσετε τα διάφορα πράσινα λαχανικά ή µέρος τους προσθέτοντας τσουκνίθα.

Θυμηθείτε µόνο ότι η τσουκνίθα είναι ένα τονωτικό λαχανικό που βοηθά προφυλακτικά και θεραπευτικά όλους µας, αλλά προ πάντων τα νεαρά άτοµα στο στάδιο της ανάπτυξής τους, τα αναιµικά άτοµα, τα εξασθενισµένα άτοµα, τα άτοµα που βρίσκονται στο στάδιο ανάρρωσης µετά από σοβαρή αρρώστια και τα ηλικιωμένα άτομα.

ΕΓΧΥΜΑ: Αφήνουμε τα βότανα για 15 λεπτά σε καυτό νερό, τα σουρώνουμε και πίνουμε.

ΔΟΣΟΛΟΓΙΑ: 1 με 2 κουταλάκια βότανο, σε 1 φλιτζάνι του τσαγιού με νερό και πίνουμε 3 φορές την ημέρα. Αυτή η μέθοδος χρησιμοποιείται για πέταλα, άνθη, φύλλα και όλα τα αρωματικά βότανα.

*ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΑ: Για εξοικονόμηση χρόνου, από το προηγούμενο βράδυ ή το πρωινό μας, ετοιμάζουμε ένα (ολοήμερο) ρόφημα, το βάζουμε σε γυάλινο μπουκάλι ή παγούρι, και το πίνουμε ανά τακτικά χρονικά διαστήματα, καθόλη την περίοδο της ημέρας (από το πρωί έως το βράδυ).

ΔΟΣΟΛΟΓΙΑ: 3 με 6 κουταλάκια βότανο, σε ποσότητα 3 φλυτζάνια του τσαγιού νερό, το φτιάχνουμε μόνο 1 φορά και το πίνουμε έως ότου τελειώσει.

* Συμβουλές & Μυστικά :

Αφέψημα: Βάζουμε 3-4 κορφές τσουκνίθας, φρέσκες ή ξηρές, σε ένα ποτήρι νερό, βάζουµε στη φωτιά και μόλις φτάσει στο σηµείο βρασμού, αφαιρούμε από τη φωτιά, σκεπάζουµε για 10 λεπτά, σουρώνουµε και πίνουµε:

-ένα ποτήρι την ηµέρα για προφυλακτικούς σκοπούς,

-τρία ποτήρια την ηµέρα για θεραπευτικούς σκοπούς για ελαφριές περιπτώσεις,

-όσο περισσότερο μπορούμε για θεραπευτικούς σκοπούς σε σοβαρές περιπτώσεις.

Δυνατό αφέψημα: Βράζουµε 200 γραμμάρια φυτό µε τις ρίζες του για κάθε λίτρο νερό για 15 λεπτά, σουρώνουµε και το αφέψημα αυτό το χρησιμοποιούμε για εξωτερική χρήση σε θεραπευτικά μπάνια και πλύσεις και για λούσιμο των μαλλιών.

Αφήνουμε 2 φούχτες ρίζες σε 5 λίτρα νερό για µια νύχτα να φουσκώσουν, την επαύριο τις βράζουµε σε χαμηλή φωτιά, και τις χρησιμοποιούμε για ποδόλουτρα χωρίς να τις σουρώσουμε. Το αφέψηµα αυτό μπορούμε να το χρησιμοποιήσουμε ζεσταίνοντάς το µέχρι τρεις φορές. Οι βρασµένες τσουκνίθες σαν ζεστό κατάπλασµα στην περιοχή των νεφρών, απαλύνει τους πόνους των νεφρών.

Αφέψημα σε κρασί: Βράζουµε 80 γραμμάρια ρίζες τσουκνίθας σε ένα λίτρο άσπρο κρασί, όπου έχουµε ρίξει και ένα ποτήρι άσπρο ξύδι, για δέκα λεπτά, σουρώνουµε και το φυλάμε. Το κρασί αυτό το χρησιμοποιούμε για πλύσιμο χεριών, κάθε πρωί, εάν θέλουµε να έχουν τα χέρια µας λευκή επιδερμίδα χωρίς λεκέδες.

Σιρόπι: Αφήνουμε να µουσκέψουν ένα βράδυ τσουκνίθες που τις καλύπτουµε µε ζεστό νερό. την επαύριο σουρώνουµε και προσθέτουμε την ανάλογη ζάχαρη. Αφήνουμε για 6-8 ώρες και το δένουµε σε σιρόπι, προσθέτοντας και το χυμό ενός λεμονιού λίγα λεπτά πριν το τελειώσουμε. Το παίρνουμε ζεστό ἡ κρύο διαλυμένο σε νερό αρκετές φορές την ηµέρα.

Σπόροι: Ένα κουταλάκι του καφέ σπόροι ανακατωμένοι µε ένα ποτήρι γιαούρτι που τρώγεται σιγά σιγά είναι ένα θαυμάσιο φάρμακο για τους διαβητικούς που τους βοηθά να ρίξουν το σάκχαρο τους στο αίμα.

Η σκόνη των τσουκνίθων έχει επίσης αιµοστατικές ιδιότητες.

Φύλλα τσουκνίθας ζυμωμένα µε άλας µε επιθέµατα βοηθούν σε διογκωµένους αδένες.

Η τσουκνίθα σαν τροφή βοηθά σε έκζεμα που οφείλεται σε νευρογεγείς αιτίες και στο παιδικό έκζεμα.

Μια συνταγή της λαϊκής ιατρικής συστήνει για τον καρκίνο:

Βράσε φύλλα παπουτσοσυκιάς µε τσουκνίθα και πίνε το ζουμί τους.

Παρασκευάσματα για ρύθμιση της λειτουργία των αδένων: Για τους µαγουλάδες, ετοιμάζουμε ένα έκχυµα από τέσσερις κορφές τσουκνίθας, σε ένα ποτήρι καυτό νερό που τις αφήνουμε για 10 λεπτά και µετά σουρώνουµε. Η δοσολογία είναι τρία ποτήρια την ηµέρα.

Για την ακράτεια των ούρων και τη σεξουαλική ανικανότητα, συστήνεται να παίρνουν ένα κουταλάκι του καφέ κοπανισµένους σπόρους της τσουκνίθας ανακατωµένους µε μέλι ή μαρμελάδα.

Για τη σεξουαλική ανικανότητα συστήνεται επίσης κάθε µέρα να κοπανίζονται 15 γραμμάρια σπόροι τσουκνίθας, να διαλύονται σε τρία ποτήρια νερό και να παίρνουν τη δόση αυτή κατά τη διάρκεια µιας ημέρας.

Για την ακράτεια ούρων, ειδικά για νεαρά άτοµα, συστήνεται το πάρα κάτω µειγµα:

Παίρνουμε 15 γραμμάρια σπόρους τσουκνίθας, αλεσμένους και τους αναμειγνύουμε µε 60 γραμμάρια αλεύρι από σίκαλη. Προσθέτουμε µια κουταλιά µέλι και νερό όσο χρειάζεται για να έχουμε ένα μείγμα για γλύκισμα.

Χωρίζουμε το μείγμα αυτό σε έξι µέρη και τα ψήνουµε σε μέτριο φούρνο. Δίνουμε στο παιδί να φάει από ένα τέτοιο γλύκισμα κάθε βράδυ πριν πάει για ύπνο. Η κούρα αυτή συνεχίζεται από 15 µέχρι 50 ηµέρες, ανάλογα µε τη σοβαρότητα του προβλήματος.

Παρασκευάσµατα για περιποίηση των μαλλιών:

Ως αφέψημα βράζουμε 8-10 φούχτες φρέσκια ή ξηρή τσουκνίθα σε 5 λίτρα νερό για 10-15 λεπτά, σουρώνουµε και µε αυτό λούνουµε τα μαλλιά.

Εάν χρησιμοποιήσουμε µόνο ρίζες τσουκνίθας, τις αφήνουμε ένα βράδυ να µουσκέψουν σε κρύο νερό και την επαύριο τις βράζουµε.

Καλά είναι όταν θα ακολουθήσουμε µια κούρα για τόνωση των μαλλιών, αντί οποιοδήποτε σαμπού να χρησιμοποιούμε το πράσινο σαπούνι για λούσιµο των μαλλιών και να ξεβγάζουμε µε το αφέψημα της τσουκνίθας.

Χυμός: Λειώνουµε τις τσουκνίθες και παίρνουμε το χυµό τους. Χτενίζουμε τα μαλλιά καθημερινά από εμπρός προς τα πίσω µε χτένα που βρέχουµε µε το χυμό αυτό.

Έγχυμα μεικτό: Βράζουµε ένα λίτρο νερόξυδο, σε ίσα µέρη νερό και ξύδι, προσθέτουμε µια φούχτα τσουκνίθες και αφήνουμε καλυμμένο για 10 λεπτά, σουρώνουµε και µε το υγρό πλένουμε τα µαλλιά κάθε βράδυ

Μεικτό αφέψημα: Βράζουµε µια φούχτα τσουκνίθες σε τρία ποτήρια νερό µέχρις ότου μείνουν δύο ποτήρια, σουρώνουµε, προσθέτουμε στο νερό δύο κουταλιές της σούπας ελαιόλαδο και τον κρόκο ενός αυγού.

Αναμειγνύουµε καλά και µε το μείγμα αυτό κάνουµε μασάζ στις ρίζες των μαλλιών και στα μαλλιά. Καλύπτουμε µε µια ζεστή πετσέτα, αφήνουμε για 15 λεπτά και µετά ξεπλένουµε µε ζεστό νερό.

*  Καμία αναφορά παρενέργειας δεν έχει καταγραφεί 

Σημείωση:

Η γεύση προέρχεται από έλαια στα κυτταρικά τοιχώματα των φυτών. Το κόψιμο ή η άλεση σπάει τα κυτταρικά τοιχώματα και απελευθερώνει τη γεύση.

Όλα τα σκευάσματα βοτάνων μπορούν να αποθηκευτούν αποτελεσματικά σε δροσερό, ξηρό και σκοτεινό μέρος, για παράδειγμα μέσα σε ένα ντουλάπι κουζίνας.

Θα πρέπει πάντοτε να ελέγχουμε την ένδειξη ημερομηνίας που ορίζετε από τον κατασκευαστή και η οποία δηλώνει το διάστημα που μπορούμε να τα αξιοποιήσουμε.

Η ξήρανση των βοτάνων σε πολύ υψηλή θερμοκρασία μπορεί να προκαλέσει απώλεια γεύσης και ιδιοτήτων.

*  Προειδοποιήσεις:

Η παραπάνω περιγραφή του φυτού, δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση συνταγή.

Η πληροφορίες που αναφέρονται έχουν αντληθεί από ακαδημαϊκά βιβλία, έρευνες, άρθρα και αναφορές καταξιωμένων βοτανολόγων.

Για τον άνθρωπο κάθε ουσία δυνητικώς μπορεί να έχει ανεπιθύμητο αποτέλεσμα, καθώς αυτό προέρχεται ανάλογα από την ποσότητα της ουσίας που θα μπει στον οργανισμό, και από τη δυνατότητα αυτού να την απομονώσει ή να την αποβάλλει μετά από κάποια επεξεργασία.

Θεωρείτε απαραίτητη η συμβουλή ειδικού πριν από την χρήση του φυτού, καθώς επίσης δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται ως υποκατάστατο μιας ισορροπημένης δίαιτας.

Συμβουλευτείτε τον γιατρό σας αν είστε έγκυος, θηλάζετε, βρίσκεστε υπό φαρμακευτική αγωγή ή αντιμετωπίζετε προβλήματα υγείας. Να φυλάσσεται μακριά από τα μικρά παιδιά.