Το υπερικό το διάτρητο και το υπερικό ανήκουν στην οικογένεια των Γκουτιφόρων.

Είναι µερικά από τα οκτώ είδη που υπάρχουν στην κυπριακή χλωρίδα. Είναι γνωστά επίσης µε τα ονόµατα βάλσαμο, βαλσαμόχορτον, καραολόχορτον, σουµάτζι, αγιαννήτου, τ΄αη Γιαννού το βοτάνι, σπαθόχορτον, χελωνόχορτον, βάρσαμο, καλογεράκι, ψυλλίνα και λειχηνόχορτο.

Είναι µονοετή, ποώδη και έντονα διακλαδισμένα φυτά. Έχουν φύλλα άµισχα, προµήκη ελλειπτικά, µε αδενώδεις ανοικτόχρωµους ή σκούρους κόκκους.

Οι ανοικτόχρωμοι κόκκοι περιέχουν αιθέριο λάδι και ρητίνη, οι δε σκούροι κόκκοι χρωστικές ουσίες, όπως η υπερικίνη. Τα άνθη τους είναι κίτρινα και βρίσκονται σε ακραίες, πυραμοειδείς ταξιανθίες.

Ο καρπός τους είναι τρίχωρη κάψα. Τα άνθη περιέχουν µεγαλύτερη ποσότητα κυττάρων µε υπερικίνη απ᾿ ό,τι τα φύλλα τους. Ανθίζουν από το Μάη µέχρι το Σεπτέμβρη και ανάλογα µε το είδος, τα συναντούμε από τα πεδινά µέχρι τα ορεινά.

Το υπερικό αντικαθιστούσε το κλαϊν ή κλαδίν, γιατί στα πεδινά όπου ευδοκιμεί και αφθονεί το δεύτερο είδος και συγκεκριµένα στη Μεσαορία, το χρησιμοποιούσαν επίσης για το κλάδωµα του µεταξοσκώληκα.

Παλιά πίστευαν και αυτό χάριν στο αιθέριο λάδι που περιέχει και τη µυρωδιά του, που παρομοιάζει µε αυτή του λιβανιού, ότι διώχνει τα κακά πνεύματα. Συνήθιζαν δε, στη γιορτή του Αη-Γιάννη, να κρεµάνε ένα κλαδί στις πόρτες του σπιτιού, αφού πρώτα το έδιδαν στο νοικοκύρη να το μυρίσει ή του έδιδαν να πιει ζουμί υπερικού.

Το υπερικό δίδει δύο φυσικές χρωστικές ουσίες, κίτρινη από τα άνθη του και κόκκινη από τον κορμό και τα φύλλα του, που χρησιμοποιόνταν παλιά για τη βαφή των µάλλινων και µεταξωτών υφασμάτων και του ταπάκου.

Περιέχουν αιθέριο λάδι µε κύριο συστατικό το πινένιο, πολυφαινολικά παράγωγα, που µε τη διάσπασή τους δίδουν διάφορα οξέα, σάκχαρα, κβερκετίνη, δεψικές ουσίες και χρωστικές ουσίες.

Οι χρωστικές ουσίες είναι η υπερικίνη και η ψευδοϋπερικίνη, η οποία µε την επίδραση του φωτός μετατρέπεται σε υπερικίνη.

Με πειράµατα έχει αποδειχθεί ότι οι χρωστικές αυτές ουσίες είναι πιο τοξικές στο φως παρά στο σκοτάδι. Το φαινόμενο αυτό χαρακτηρίζεται ως φωτοδυναμική ενέργεια.

Η γεύση του ξηρού φυτού είναι στυφή και πικρή, η δε μυρωδιά του βαλσαμώδης.

Τα συστατικά που περιέχει το υπερικό προσδιορίζουν και την πληθώρα των ευεργετικών του ιδιοτήτων. Έχει αντιφλεγµονικές, αντισηπτικές, µαλακτικές, επουλωτικές και τονωτικές Ιδιότητες.

Είναι καταπληκτικό αιμοστατικό φυτό, γιατί ενισχύει τα τοιχώματα των αγγείων, βοηθά στην κανονική τροφοδοσία µε αίµα των µυώνων της καρδιάς, ενισχύει την καρδιακή λειτουργία, ανεβάζει ελάχιστα την αρτηριακή πίεση και είναι και διουρητικό.

Το υπερικό είναι από τα βότανα που χρησιμοποιούσαν πολύ από τα παλιά χρόνια και είναι πραγματικά ένα από τα πιο ωφέλιμα φαρμακευτικά φυτά.

Το ίδιο χρησιµοποιείται στη φαρμακοβιομηχανία για την παρασκευή αρκετών φυτικών φαρμάκων.

Χρησιμοποιείται µε εντυπωσιακά αποτελέσµατα σε παθήσεις του γαστρεντερικού συστήµατος και σε ανωμαλίες στη χώνεψη, όπως έλκος στο στομάχι και το δωδεκαδάκτυλο, οξεία και χρόνια γαστρίτιδα, ξινίλες, εντεροκολίτιδα, προβλήματα κακής χώνεψης, διάρροια και άλλα.

Η υπερικίνη, η ψευδοϋπερικίνη και το αιθέριο λάδι που περιέχουν είναι βασικά συστατικά που προσδιορίζουν την αντιφλεγµονική, µαλακτική και επουλωτική τους δράση, τόσο για τις περιπτώσεις που έχουμε αναφέρει όσο και σε εγκαύματα, σε πυώδεις πληγές που δύσκολα επουλώνονται εξωτερικά στο δέρµα και εσωτερικά στους βλεννογόνους ιστούς.

Τα φλαβονοειδή που περιέχουν τα φυτά αυτά, επενεργούν τονώνοντας τα τοιχώματα των αγγείων, γεγονός που βοηθά σε περιπτώσεις αιµορρογιών, φλεγμονών και οιδηµάτων, όπως αιμορροΐδες, αιμορραγίες κατά την περίοδο, ρευµατικά, κολίτιδά, εγκαυµάτα και άλλα.

Το ίδιο βοηθά σε περιπτώσεις φλεγμονών των ούλων και της στοµατικής κοιλότητας. Τα φλαβονοειδή αυτά καλυτερεύουν και τη λειτουργία της καρδιάς, γιατί διαστέλουν τα αιμοφόρα αγγεία της καρδιάς, ενισχύουν τον τόνο της καρδιάς, αυξάνουν ελαφρά την αρτηριακή πίεση και επενεργούν διουρητικά.

Για το σκοπό αυτό τα φυτά αυτά τα συναντούμε σε πολλά φαρμακευτικά παρασκευάσµατα που χορηγούνται για καρδιοαγγειακά προβλήµατα, ειδικά σε περιπτώσεις αρτηριοσκλήρωσης, σε ανωμαλίες του κυκλοφοριακού συστήµατος, σε εγκαύματα, σε φλογώσεις του ουροποιητικού, σε ρευµατικά και άλλα.

Τα φυτά αυτά είναι βοηθητικά σε περιπτώσεις νευρολογικών παθήσεων, κατάθλιψης και γενικής αδυναμίας και ατονίας µετά από μακρόχρονη αρρώστια.

Βοηθά στη γενική τόνωση του οργανισμού, στην αύξηση του βάρους και εξαλείφει την αδυναμία, την ένταση και τη φοβία.

Το ηρεμιστικό τους αποτέλεσµα ενισχύεται µε την προσθήκη στα θεραπευτικά παρασκευάσματα του μέλι σαν γλυκαντική ουσία.

Είναι καταπραϋντικό και ανακουφιστικό σε πνευµονικές παθήσεις, βήχα, άσθμα και βρογχίτιδα.

Όπως αναφέραμε, η υπερικίνη έχει φωτοδυναµική ενέργεια, γι’αυτό καλά είναι, ενόσω παίρνουμε τα φαρμακευτικά παρασκευάσµατα από τα φυτά αυτά, να µη µένομε εκτεθειµένοι στον ήλιο για πολλή ώρα και να µη τα χρησιμοποιούμε για μακρό χρονικό διάστηµα σε έντονη ηλιοφάνεια.

Οι βοσκοί γνωρίζουν πολύ καλά τη φωτοδυναµική αυτή ενέργεια του υπερικού, γιατί έχουν παρατηρήσει από τα παλιά χρόνια ότι τα ανοιχτόχρωµα ζώα επηρεάζονται άσχηµα όταν φάνε υπερικό, σε περιόδους µε έντονη ηλιοφάνεια.

ΕΓΧΥΜΑ: Αφήνουμε τα βότανα για 15 λεπτά σε καυτό νερό, τα σουρώνουμε και πίνουμε.

ΔΟΣΟΛΟΓΙΑ: 1 με 2 κουταλάκια βότανο, σε 1 φλιτζάνι του τσαγιού με νερό και πίνουμε 3 φορές την ημέρα. Αυτή η μέθοδος χρησιμοποιείται για πέταλα, άνθη, φύλλα και όλα τα αρωματικά βότανα.

*ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΑ: Για εξοικονόμηση χρόνου, από το προηγούμενο βράδυ ή το πρωινό μας, ετοιμάζουμε ένα (ολοήμερο) ρόφημα, το βάζουμε σε γυάλινο μπουκάλι ή παγούρι, και το πίνουμε ανά τακτικά χρονικά διαστήματα, καθόλη την περίοδο της ημέρας (από το πρωί έως το βράδυ).

ΔΟΣΟΛΟΓΙΑ: 3 με 6 κουταλάκια βότανο, σε ποσότητα 3 φλυτζάνια του τσαγιού νερό, το φτιάχνουμε μόνο 1 φορά και το πίνουμε έως ότου τελειώσει.

* Συμβουλές & Μυστικά :

Αφέψημα: Βάζουμε 30-50 γραμμάρια άνθη σε ένα λίτρο κρύο νερό και το βάζουμε στη φωτιά. Μόλις φτάσει στο σηµείο βρασμού, σβήνουµε και αφήνουμε για 10-15 λεπτά. Σουρώνουμε, γλυκαίνουµε κατά βούληση και πίνουµε ένα ποτήρι πριν από κάθε γεύμα.

Σε περιπτώσεις ακράτειας ούρων, συστήνεται ένα ποτήρι από το αφέψημα αυτό αργά το απόγευμα, όµως πρέπει να αποφεύγονται άλλα υγρά για το βράδυ.

Το αφέψημα αυτό χρησιµοποιείται και για εσωτερικές πλύσεις σε περιπτώσεις λευκόρροιας, για εξωτερικές πλύσεις πληγών και δερµατικών προβλημάτων και µε θεραπευτικά µπάνια σε ακανόνιστα έµµηνα, σε ρευματικούς και αρθριτικούς πόνους.

Αφέψημα σε λάδι µε κρασί: Βράζουµε 500 γραμμάρια άνθη φυτών σε 1 λίτρο λάδι και µισό λίτρο άσπρο κρασί, µέχρι να εξατµιστεί το κρασί, σουρώνουµε και φυλάµε το λάδι.

Το χρησιμοποιούμε για εντριβές σε ισχυαλγίες, ρευματικούς και αρθριτικούς πόνους, για τσιμπήματα εντομών, σε πληγές και δερµατικά προβλήµατα.

Κρέµα: Σκόνη από ξηρά άνθη υπερικού και λευκού κρίνου σε ίση ποσότητα, δουλεµένη µε λάδι µας δίνει µια επουλωτική κρέµα που χρησιµοποιείται για όλα τα δερµατικά προβλήµατα, γιατί βοηθά να επαλειφθούν οι πληγές χωρίς να αφήσουν σημάδια.

*  Καμία αναφορά παρενέργειας δεν έχει καταγραφεί 

Σημείωση:

Η γεύση προέρχεται από έλαια στα κυτταρικά τοιχώματα των φυτών. Το κόψιμο ή η άλεση σπάει τα κυτταρικά τοιχώματα και απελευθερώνει τη γεύση.

Όλα τα σκευάσματα βοτάνων μπορούν να αποθηκευτούν αποτελεσματικά σε δροσερό, ξηρό και σκοτεινό μέρος, για παράδειγμα μέσα σε ένα ντουλάπι κουζίνας.

Θα πρέπει πάντοτε να ελέγχουμε την ένδειξη ημερομηνίας που ορίζετε από τον κατασκευαστή και η οποία δηλώνει το διάστημα που μπορούμε να τα αξιοποιήσουμε.

Η ξήρανση των βοτάνων σε πολύ υψηλή θερμοκρασία μπορεί να προκαλέσει απώλεια γεύσης και ιδιοτήτων.

*  Προειδοποιήσεις:

Η παραπάνω περιγραφή του φυτού, δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση συνταγή.

Η πληροφορίες που αναφέρονται έχουν αντληθεί από ακαδημαϊκά βιβλία, έρευνες, άρθρα και αναφορές καταξιωμένων βοτανολόγων.

Για τον άνθρωπο κάθε ουσία δυνητικώς μπορεί να έχει ανεπιθύμητο αποτέλεσμα, καθώς αυτό προέρχεται ανάλογα από την ποσότητα της ουσίας που θα μπει στον οργανισμό, και από τη δυνατότητα αυτού να την απομονώσει ή να την αποβάλλει μετά από κάποια επεξεργασία.

Θεωρείτε απαραίτητη η συμβουλή ειδικού πριν από την χρήση του φυτού, καθώς επίσης δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται ως υποκατάστατο μιας ισορροπημένης δίαιτας.

Συμβουλευτείτε τον γιατρό σας αν είστε έγκυος, θηλάζετε, βρίσκεστε υπό φαρμακευτική αγωγή ή αντιμετωπίζετε προβλήματα υγείας. Να φυλάσσεται μακριά από τα μικρά παιδιά.