Η µατρικάρια το χαμαίμηλον κοινά γνωστό σαν χαμομήλι, µουγιόχορτον, μαργαριτούδες, παπούνα και λιλλιτίρι, ανήκει στην οικογένεια των Συνθετών.

Είναι φυτό µονοετές, όρθιο ή απλωτό, µε αρκετές διακλαδώσεις και λείο βλαστό. Έχει φύλλα εναλλασσόμενα, πτερόσχιδα, µε γραμµοειδή φυλλάρια. Τα άνθη του είναι ακραία κεφάλια, µε κίτρινο κεντρικό δίσκο, που κατά την ωρίμανση γίνεται κώνος µε άσπρα πέταλα.

Ο καρπός του είναι αχαίνιο. Ανθίζει κατά το Μάρτη µέχρι το Μάη και είναι κοινό σε όλο το νησί, παρόλο που χρόνο µε το χρόνο, το βρίσκομε ολοένα και πιο αραιά και αυτό χάριν της ντατικής καλλιέργειας των αγρών, που θυµατοποιεί πολλά άγρια φυτά.

Φυτό γνωστό από τα παλιά χρόνια είναι από τα λίγα που έχουν κρατήσει τη θέση και τη φήμη τους σαν αποτελεσματικά, φαρμακευτικά φυτά, µέχρι τις ημέρες µας και μπορούμε να το αγοράσουμε από κάθε φαρμακείο, ξηρό πακεταρισμένο.

Οι Αιγύπτιοι το είχαν αφιερώσει στον ήλιο για τη χρησιμότητα του να ρίχνει τον πυρετό.

Ο Γαληνός και ο Διοσκουρίδης το σύστηναν για πυρετούς, για ρίγη και για γυναικολογικά προβλήµατα.

Χάριν της τελευταίας χρησιµότητάς του και το πρώτο του όνοµα «ματρικάρια», που προέρχεται από το λατινικό «μάτριξ», που σηµαίνει μήτρα.

Περιέχουν αιθέριο λάδι µέχρι και 1.5%, που σε καθαρή µορφή του έχει ένα χαρακτηριστικό γαλαζοπράσινο χρώμα. Το χρώμα αυτό οφείλεται στη χαμαζουλίνη, ένα υδρογονάνθρακα που δεν περιέχεται στο φυτό σε καθαρή µορφή. αλλά δημιουργείται κατά τη διαδικασία εξαγωγής του αιθέριου λαδιού, από άχρωµα συστατικά όπως είναι ή µατρικίνη.

Τα υδατικά και αλκοολούχα παρασκευάσµατα, που περιέχουν χαμαζουλίνη είναι ασταθή και πρέπει να χρησιμοποιούνται αµέσως και να µη φυλάγονται.

Περιέχουν ακόµη φλαβονοειδή γλυκοσίδια, φυτοστερόλες, χολίνη, ινοζιτόλη, πυρίτιο, ασβέστιο, μαγνήσιο, κάλιο και κάδµιο, ένα ιχνοστοιχείο που σπάνια συναντιέται σε φυτά και που σε μικρή ποσότητα είναι απαραίτητο για την καλή λειτουργία του οργανισμού.

Το χαμομήλι έχει αντιφλογιστικές, αντισηπτικές, σπασμολυτικές, αντιπυρετικές, καταπραϋντικές, αντιφυσιτικές, επουλωτικές, ορεκτικές, χωνευτικές, αντιαλεργικές, ανθελµινθικές, εφιδρωτικές, χοληναγωγές και εμμηναγωγές ιδιότητες.

Εξαιτίας των ιδιοτήτων αυτών συστήνεται και χρησιµοποιείται σε πάρα πολλές περιπτώσεις.

Σε κρυολογήµατα και φλεγμονές του αναπνευστικού που συνοδεύονται µε πυρετούς, σε πονεµένα λαιμά, σε βήχα, χαλασμένα δόντια, άσθµα, άφθες στο στόµα, πόνους αυτιών, πόνους ματιών και παρωτίτιδα.

Σαν ηρεμιστικό σε προβλήματα του νευρικού συστήµατος, σε καταστάσεις στρες, σε ημικρανίες, αμνησία, νευραλγίες, ζαλάδες, αϋπνίες νευρικής φύσεως, νεύρα και υστερίες, όµως συνάµα επηρεάζει αρνητικά τη σεξουαλική ζωή, γιατί κατευνάζει και τις σεξουαλικές ορµές.

Για τις καταπραϋντικές του ιδιότητες συστήνεται σε βρέφη ανήσυχα ή σε κολικούς των βρεφών και σε προβλήματα οδοντοφυΐας.

Βοηθά σε ανορεξίες, σε φλογώσεις της χολής, στομαχιού και εντόρων, σε δύσοσµες κενώσεις, διάρροια, σκουλήκια στα έντερα και αιμορροΐδες.

Σαν εμμηναγωγό βοηθά σε ακανόνιστα και οδυνηρά έµµηνα, ενώ σαν αντισηπτικό και µυκητοκτόνο, µε εσωτερικές πλύσεις και μπάνια µέχρι τη µέση σε λευκόρροια και μυκητιάσεις,

Επίσης σε δερµατικά προβλήματα, όπως αναφυλαξία, φαγούρα, δύσκολες πληγές, ακµή, πληγές, αιματώματα, οιδήµατα, κτυπήµατα, έκζεμα και µε ποδόλουτρα για δυσοσμία των ποδιών λόγω υπερβολικού ιδρώτα.

Σε περιπτώσεις παχυσαρκίας, για να φύγουν περιττά κιλά, συστήνεται δυνατό, πικρό αφέψημα του, 2-3 ποτήρια την ηµέρα, µακριά από τα κύρια γεύματα.

Εξωτερικά χρησιμοποιείται για περιποίηση των ανοιχτόχρωμων μαλλιών, µε μασάζ στις ρίζες τους. Τα τονώνει και σταματά το πέσιμο τους, τα ξανθαίνει και τους δίδει µια γυαλάδα.

Επίσης χρησιμοποιείται για περιποίηση του προσώπου, γιατί αναζωογονεί το δέρμα, όμως µόνο σε ανοικτόχρωμες επιδερµίδες.

Ανανεώνουµε το φυτό κάθε ένα χρόνο, γιατί χάνει από τις θεραπευτικές τον ιδιότητες.

ΕΓΧΥΜΑ: Αφήνουμε τα βότανα για 15 λεπτά σε καυτό νερό, τα σουρώνουμε και πίνουμε.

ΔΟΣΟΛΟΓΙΑ: 1 με 2 κουταλάκια βότανο, σε 1 φλιτζάνι του τσαγιού με νερό και πίνουμε 3 φορές την ημέρα. Αυτή η μέθοδος χρησιμοποιείται για πέταλα, άνθη, φύλλα και όλα τα αρωματικά βότανα.

*ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΑ: Για εξοικονόμηση χρόνου, από το προηγούμενο βράδυ ή το πρωινό μας, ετοιμάζουμε ένα (ολοήμερο) ρόφημα, το βάζουμε σε γυάλινο μπουκάλι ή παγούρι, και το πίνουμε ανά τακτικά χρονικά διαστήματα, καθόλη την περίοδο της ημέρας (από το πρωί έως το βράδυ).

ΔΟΣΟΛΟΓΙΑ: 3 με 6 κουταλάκια βότανο, σε ποσότητα 3 φλυτζάνια του τσαγιού νερό, το φτιάχνουμε μόνο 1 φορά και το πίνουμε έως ότου τελειώσει.

* Συμβουλές & Μυστικά :

Έµβρεγµα: Αφήνουμε 5 κουταλάκια του καφέ σε ένα τέταρτο του λίτρου κρύο νερό για οκτώ ώρες, σουρώνουµε και το πίνουμε κατά τη διάρκεια µιας ημέρας.

Αφέψημα: Βράζουµε για λίγα λεπτά 60 γραμμάρια άνθη του σε ένα λίτρο νερό, σουρώνουµε και χρησιμοποιούμε το υγρό για πλύσεις σε δερματικές παθήσεις και µε κοµπρέσες σε ερεθισμούς και φλογώσεις των ματιών.

Με το αφέψημα αυτό μπορούμε να λούσουμε τα μαλλιά για τόνωση τους και µε συχνό και συνεχές λούσιμο τους, µε το αφέψημα αυτό για να ξανθύνει το χρώμα τους.

Δάδι: Σε µισό λίτρο ελαιόλαδο αφήνουμε 50-60 γραμμάρια άνθη χαμομηλιού στον ήλιο για 2-3 ηµέρες ή βράσουμε σε µπαιν-μαρί για δύο ώρες, σουρώνουµε και φυλάμε το λάδι.

Το χρησιμοποιούμε µε εντριβές σε ρευματικούς και αρθριτικούς πόνους, σε κράµπες και συνάµα βοηθά ανακουφιστικά όχι θεραπευτικά σε περιπτώσεις µε κατά πλάκας σκλήρυνση.

Με επιθέματα βοηθά σε πληγές και δερµατικά προβλήματα, ενώ µε κοµπρέσες στο λαιμό εξωτερικά σε άτοµα που έχουν χάσει τη φωνή τους.

Μια παλιά συνταγή της γιαγιάς που είναι και πρακτική αλλά και αποτελεσματική για τα παιδικά κρυολογήµατα. Βάζουμε στη φωτιά ελαιόλαδο να κάψει και ρίχνουμε τόσα άνθη χαμομηλιού ούτως ώστε να πάρουμε µια πηχτή µάζα. Ανακατώνουμε συνεχώς και αφήνουμε να κάψει καλά. Σουρώνουμε και χρησιμοποιούμε το λάδι για εντριβές στο στήθος του κρυωμένου παιδιού, σκεπάζουµε και αφήνουμε να δράσει.

Και τα άνθη του τηγανισμένου αυτού χαμομηλιού, ζεστά σαν κατάπλασµα στο στήθος, έχουν το ίδιο αποτέλεσμα.

Κρασί: Αφήνουμε 50 γραμμάρια άνθη, 10 γραμμάρια φλούδας λεμονιού η πορτοκαλιού και ένα ποτήρι ζάχαρη ή μέλι, σε ένα λίτρο άσπρο ή μαύρο ξηρό κρασί για 10 ηµέρες, κοιτάζοντας να το ανακατεύουμε συχνά, σουρώνουµε και φυλάµε. Το κρασί αυτό είναι τονωτικό και ορεκτικό, σε δοσολογία ένα ποτηράκι του λικέρ µισή ώρα πριν από τα κύρια γεύματα.

Μπάνια: Βράζουµε 3-4 φούχτες χαµομήλι σε µια µεγάλη κατσαρόλα µε νερό και προσθέτουμε το νερό τους στο ζεστό νερό του µπάνιου. Ξαπλώνουμε στο μπάνιο για 20 περίπου λεπτά και µετά στο κρεβάτι για µισή ώρα, μέχρις ότου δηλαδή επανέρθει το κορµί στην κανονική του θερµοκρασία, πριν σηκωθούµε.

*Τα µπάνια αυτά είναι ανακουφιστικά, τονωτικά, ανανεωτικά και κατευναστικά.

Μπορούμε αν θέλουµε να προσθέσουμε και άλλα αρωματικά φυτά όπως σπατζιά, ροσμαρί, δυόσµο, θρουμπί κ.α.

Αιθένιο λάδι: Το αιθέριο λάδι του περιέχει αζουλίνη, χαμαζουλίνη, κουµαρίνη, φλαβονοειδή, καμφορά, τερπένες και διάφορους εστέρες.

Έχει ηρεµιστικές, καταπραϋντικές και αντιφλεγµονικές ιδιότητες.

Η χρήση του για θεραπευτικούς σκοπούς, αναγνωρίζεται από την ορθόδοξη ιατρική, που το χρησιμοποιεί σε αρκετούς κλάδους της, για τις ιδιότητές του.

Εκεί που βρίσκει πλατιά χρήση είναι στην αρωµατοθεραπεία, ένα άλλο είδος θεραπευτικής αγωγής, που χρησιμοποιεί αιθέρια λάδια µε μασάζ, κοµπρέσες και εισπνοές για θεραπευτικούς σκοπούς.

Το αιθέριο λάδι απορροφάτε από το δέρµα και το βλεννογόνο του ανθρώπου και µε τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται και το αναμενόμενο θεραπευτικό αποτέλεσμα του. Χρησιμοποιείται πάντοτε φυσικό αιθέριο λάδι, σε πολύ µικρή ποσότητα, διαλυμένο σε λιπαρό φυτικό λάδι ἡ οινόπνευμα.

Αν θέλουμε να ακολουθήσουμε µια θεραπευτική αγωγή αρωµατοθεραπείας καλά είναι να απευθυνόμαστε σε πτυχιούχους αρωµατοθεραπευτές, για να έχουµε το ποθητό αποτέλεσµα στη θεραπεία.

Το αιθέριο λάδι του χαμομηλιού, χρησιµοποιείται στην αρωµατοθεραπεία σε κολίτιδα, γαστρίτιδα, διάρροια, ένταση, ανυπομονησία και γενικά σε ψυχολογικές φορτίσεις, σε ουρολοιμώξεις, σε έκζεμα, ουρτικάρια, αλεργία και δερµατικά προβλήµατα, σε πονόδοντους και οδοντοφυία και σε πόνους αυτιών.

* Κάτι που πρέπει όλοι να έχουμε υπόψη µας είναι ότι, όποια θεραπευτική αγωγή και αν χρησιμοποιούμε, µε βάση το χαμομήλι, ο χρόνος χρήσης του δεν πρέπει να υπερβαίνει τις τρεις εβδομάδες, γιατί µπορεί να µας φέρει ανεπιθύμητες καταστάσεις όπως κιτρίνισµα, πονοκεφάλους, ναυτία ακόµη και τρέµουλα των άκρων.

Καλά είναι να κάνουμε µια διακοπή 2-3 εβδομάδες πριν ξαναξεκινήσουµε µε το χαμομήλι ή να περνούµε σε άλλα φαρμακευτικά φυτά για θεραπεία 2-3 εβδομάδων και µετά να επανέλθουµε στο χαμομήλι.

Σημείωση:

Η γεύση προέρχεται από έλαια στα κυτταρικά τοιχώματα των φυτών. Το κόψιμο ή η άλεση σπάει τα κυτταρικά τοιχώματα και απελευθερώνει τη γεύση.

Όλα τα σκευάσματα βοτάνων μπορούν να αποθηκευτούν αποτελεσματικά σε δροσερό, ξηρό και σκοτεινό μέρος, για παράδειγμα μέσα σε ένα ντουλάπι κουζίνας.

Θα πρέπει πάντοτε να ελέγχουμε την ένδειξη ημερομηνίας που ορίζετε από τον κατασκευαστή και η οποία δηλώνει το διάστημα που μπορούμε να τα αξιοποιήσουμε.

Η ξήρανση των βοτάνων σε πολύ υψηλή θερμοκρασία μπορεί να προκαλέσει απώλεια γεύσης και ιδιοτήτων.

*  Προειδοποιήσεις:

Η παραπάνω περιγραφή του φυτού, δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση συνταγή.

Η πληροφορίες που αναφέρονται έχουν αντληθεί από ακαδημαϊκά βιβλία, έρευνες, άρθρα και αναφορές καταξιωμένων βοτανολόγων.

Για τον άνθρωπο κάθε ουσία δυνητικώς μπορεί να έχει ανεπιθύμητο αποτέλεσμα, καθώς αυτό προέρχεται ανάλογα από την ποσότητα της ουσίας που θα μπει στον οργανισμό, και από τη δυνατότητα αυτού να την απομονώσει ή να την αποβάλλει μετά από κάποια επεξεργασία.

Θεωρείτε απαραίτητη η συμβουλή ειδικού πριν από την χρήση του φυτού, καθώς επίσης δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται ως υποκατάστατο μιας ισορροπημένης δίαιτας.

Συμβουλευτείτε τον γιατρό σας αν είστε έγκυος, θηλάζετε, βρίσκεστε υπό φαρμακευτική αγωγή ή αντιμετωπίζετε προβλήματα υγείας. Να φυλάσσεται μακριά από τα μικρά παιδιά.